Núi băng trôi lớn nhất thế giới sắp biến mất

[june04]

Gần 40 năm sau khi tách khỏi Nam Cực, núi băng trôi khổng lồ lâu đời và lớn nhất từng được ghi nhận đang tan rã trong vùng nước ấm và có thể biến mất trong vài tuần tới.


Núi băng trôi A23a ở Nam Cực vào ngày 14/1/2024. Ảnh: Reuters

Đầu năm nay, núi băng trôi A23a nặng gần 1.000 tỷ tấn và có kích thước hơn gấp đôi vùng Greater London nhưng nay nó chỉ lớn chưa bằng 1/2 kích thước ban đầu, theo AFP. Núi băng có diện tích 1.770 km² và đạt 60 km tại điểm rộng nhất, dựa trên hình ảnh vệ tinh thuộc hệ thống giám sát Trái Đất Copernicus của Liên minh châu Âu (EU). Trong vài tuần gần đây, những mảnh vỡ lớn khoảng 400 km² tách khỏi núi băng trôi trong khi nhiều mảnh nhỏ rải rác xung quanh, có thể đe dọa tàu thuyền.

Theo Andrew Meijers, nhà hải dương học từ Cơ quan Khảo sát Nam Cực của Anh, A23a đang tan rã khá nhanh khi trôi dạt xa hơn về phía bắc. "Tôi nghĩ núi băng trôi đang đà tan biến. Nước quá ấm để A23a có thể duy trì và nó liên tục tan chảy. Quá trình này sẽ tiếp tục trong những tuần tới và dự kiến nó sẽ không còn nhận dạng được trong vài tuần nữa", Meijers dự đoán.


Tảng băng trôi A23a tách khỏi thềm băng Filchner-Ronne ở châu Nam Cực năm 1986. Nó bị mắc kẹt ở đáy biển Weddell của Nam Cực trong hơn 30 năm, cho tới khi thu hẹp đủ để thoát ra. Sau đó, núi băng trôi bị những dòng hải lưu cuốn đi xa trước khi mắc kẹt lần nữa ở cột Taylor, tên gọi xoáy nước xoay tròn tạo bởi dòng hải lưu va vào một ngọn núi dưới biển. Cuối cùng, A23a thoát ra vào năm 2020 và bị dòng hải lưu mạnh mẽ của Nam Cực cuốn theo "hành lang băng trôi" vào Nam Đại Tây Dương.

Khoảng tháng 3/2025, A23a mắc cạn ở vùng nước nông ngoài khơi đảo Nam Georgia xa xôi, làm dấy lên lo ngại nó có thể làm gây rối loạn cho các đàn chim cánh cụt và hải cẩu trưởng thành đang nuôi con ở đó. Nhưng núi băng trôi thoát ra vào cuối tháng 5/2025 và tiếp tục di chuyển, trôi vòng quanh đảo và hướng về phía bắc. Trong vài tuần gần đây, nó bắt đầu tăng tốc, đôi khi di chuyển tới 20 km một ngày. Do tiếp xúc với vùng nước ngày càng ấm hơn và bị sóng lớn xô đẩy, A23a đang tan rã nhanh chóng.

Các nhà khoa học khá ngạc nhiên khi núi băng trôi có thể nguyên vẹn lâu như vậy. Theo Meijers, phần lớn núi băng trôi không thể đi xa được như A23a. Tuy nhiên, tương tự những núi băng trôi khác, nó không thoát khỏi kết cục tan vỡ khi thiếu sự bảo vệ của khí hậu lạnh giá ở Nam Cực.

Núi băng trôi vỡ khỏi sông băng là một quá trình tự nhiên nhưng các nhà khoa học cho biết tốc độ mất băng từ Nam Cực đang tăng lên, có thể do biến đổi khí hậu dưới tác động của con người.