Anh Thanh, 32 tuổi, cùng hàng trăm lao động Việt Nam reo hò, vỗ tay, khi cảnh sát ập vào tòa nhà ở Campuchia giải cứu khỏi cảnh bị giam lỏng, hành hạ, bắt gọi điện lừa đảo.
"Tôi từng nghĩ không có cơ hội được về nhà nữa", anh Thanh (quê Gia Lai) nói, khi cùng 408 lao động Việt được Cục Cảnh sát Hình sự (C02), đại diện Bộ Công an, phối hợp chính quyền tại Campuchia giải cứu khỏi các công ty tại đặc khu kinh tế thuộc TP Bavet, tỉnh Svay Rieng. Hồi cuối năm 2024, họ được Công an tỉnh Tây Ninh phối hợp Bộ đội Biên phòng tiếp nhận về nước.
Hơn một tháng trước đó, Thanh lên mạng tìm việc làm, thấy thông tin "tuyển phụ bếp" bên Campuchia, lương 12 triệu đồng và được bao ăn ở. Từng nhiều năm làm tài xế mà không có dư, anh hình dung mỗi tháng được từng ấy tiền sẽ giúp rất nhiều cho cuộc sống, cho tương lai. Thanh lập tức liên hệ xin việc, được một tài khoản hướng dẫn đến tỉnh Tây Ninh.
Tại đây, anh được đón lên ôtô, bị một số người áp tải đưa qua Campuchia, nhốt vào một tòa nhà (đặc khu kinh tế thuộc TP Bavet) có nhiều người, nhiều phòng, nhiều máy tính. "Lúc này tôi nhận ra mình không phải được làm bếp, xin về mà không được. Những người quản lý ở đây đe dọa, bảo 'muốn về phải nộp tiền chuộc 5.000 USD'", anh Thanh kể.
Những lao động Việt Nam được đưa về nước hồi cuối năm ngoái. Ảnh: Tuyết Nhung
Cũng bị bán sang Campuchia khi tìm việc trên mạng cuối năm 2024, anh Phúc (29 tuổi) nhận mình là người may mắn khi bị nhốt 3 ngày thì được Bộ Công an giải cứu. "Lúc cảnh sát ập vào công ty kiểm tra, tôi và hàng trăm người vỗ tay, hò hét vì quá vui mừng", anh nói.
Trước đó, khi đang phụ bếp ở Đà Nẵng với mức lương 7 triệu mỗi tháng, Phúc đọc được thông tin "tuyển dụng nhân viên quán massage, lương 9-11 triệu đồng, bao ăn ở và có tiền tip thêm" nên liên hệ. Tài khoản tên Huỳnh Gia Bảo nhắn tin trao đổi với anh, bảo nơi làm việc là ở Tây Ninh, hẹn sẽ có người đón ở Bến xe Miền Tây (TP HCM) đưa đến nơi làm việc.
Do ở xa, Phúc xin tiền gia đình, đón xe vào điểm hẹn. Vừa xuống bến xe, anh được một phụ nữ đưa lên ôtô dịch vụ, chở đến Tây Ninh. Phúc tiếp tục được một xe máy chở về căn nhà ở khu vực vắng người. Tối đó, anh được chở đi mua đồ vệ sinh cá nhân, rồi đưa lên ôtô 4 chỗ.
"Xe đi qua khu vực đồng ruộng, sóng điện thoại mất, cảnh bên ngoài khác lạ nên tôi biết mình đã bị đưa sang Campuchia", Phúc kể và cho biết bị đưa đến tòa nhà cao có nhiều bảo vệ, được hai người đàn ông Trung Quốc đưa đi làm thẻ, lăn tay... Anh được sắp xếp ở tại khu vực lầu 3, nơi có khoảng 500-600 người làm việc.
Lúc đầu, Phúc được đưa vào phòng có 6 người ngồi máy tính, hướng dẫn sử dụng một app, anh không rõ là gì nhưng thể hiện nhiều số tiền. Phúc nói không biết sử dụng máy tính, nhưng quản lý tại đây yêu cầu anh phải học "gõ chữ, nhận lệnh".
"Tôi trình bày rằng không biết máy tính, chỉ muốn làm nhân viên massage như tuyển dụng thì họ đe dọa, bảo 'làm không được cũng phải làm, qua đây đừng mong về'", Phúc kể.
Cảnh sát sàng lọc những người được trao trả, điều tra việc liên quan đến các đường dây lừa đảo. Ảnh: Tuyết Nhung
Cũng bị sập bẫy lừa "việc nhẹ lương cao" rồi bị bán sang Campuchia, anh Tứ (quê Hải Phòng) có hơn 3 tháng bị nhốt trước khi được cảnh sát giải cứu.
Trước đó, anh được một người quen trên mạng giới thiệu sang đây làm đầu bếp nhà hàng, mức lương 25-30 triệu đồng, bao ăn ở. Đến khi bị đưa vào công ty làm công việc khác, anh đòi về thì bị nhóm người Việt và Trung Quốc đe dọa, yêu cầu trả 2.000 USD ngay trong ngày, mới được thả. "Do không thể liên hệ gia đình, tôi bị họ đưa tôi vào diện bị giám sát, dọa bán sang nước khác nếu không nghe lời", Tứ nói.
Hàng ngày, Tứ phải lên mạng kết bạn, gọi điện đến những số liên hệ công ty đã có sẵn, để giới thiệu, lôi kéo người Việt vào những trang đánh bạc. Những người được nhắm đến là thanh niên, người có tiền, cá nhân có điều kiện khi sở hữu số điện thoại đẹp... "Tập đoàn em mới mở cổng game vui chơi có thưởng, tài khoản mới tạo, nạp tiền sẽ ưu đãi, ăn thua rút tiền thoải mái", Tứ kể về một trong những cách được công ty dạy.
Theo kịch bản, người chơi được gửi link tham gia, nạp tiền vào tài khoản. Lúc đầu công ty "thả" cho họ thắng, có thể rút tiền. Những lao động như Tứ sẽ dụ dỗ "con mồi" chơi lớn thắng lớn để họ nổi lòng tham. Khi họ nạp số tiền nhiều, nhóm này sẽ tìm nhiều lý do gây khó như trừ thuế, bắt nạp tiền... để chiếm đoạt.
Tứ được công ty ký hợp đồng 900 USD/tháng, song chưa bao giờ anh nhận đủ tiền bởi theo thỏa thuận phải lôi kéo, lừa được nhiều người tham gia đánh bạc. Những tháng qua, dù làm mỗi ngày 16-17 tiếng, nhưng vì anh liên hệ được ít khách nên chỉ được trả 300-400 USD. Số tiền này anh cũng không được nhận mà "ông chủ" giữ hết, trừ dần tiền ăn
"Cũng vì không hoàn thành chỉ tiêu, tôi và nhiều người bị nhóm người Trung Quốc đánh, bắt quỳ gối, đập đầu vào bàn phím", Tứ kể, thêm rằng hàng ngày cũng chứng kiến cảnh người Việt không đủ chỉ tiêu hoặc chống đối bị đưa vào phòng riêng đánh đập, chích điện, la hét thất thanh.
Một lao động khai với cảnh sát quá trình hoạt động tại Campuchia. Ảnh: Tuyết Nhung
Giao chỉ tiêu phải lừa đảo 100 triệu mỗi tháng
Theo C02, những công ty giam lỏng lao động Việt thực chất là tổ chức lừa đảo chiếm đoạt tài sản xuyên quốc gia, do một số người Trung Quốc cầm đầu, điều hành. Cơ quan điều tra đã khởi tố 9 người, tiếp tục phân loại, sàng lọc đối với các nhân viên trong đường dây này.
Quá trình điều tra, C02 xác định, lao động sẽ bị các công ty dụ dỗ để lừa người Việt Nam ở trong nước bằng các thủ đoạn như kết bạn, yêu đương, lôi kéo người bị hại cài đặt các phần mềm có mã độc để chiếm quyền điều khiển điện thoại, chuyển tiền hoặc đe dọa chuyển tiền... Hàng tháng, những người cầm đầu, chủ quản, quản lý, tổ trưởng sẽ giao chỉ tiêu số tiền lừa đảo trong tháng (doanh thu) cho từng nhóm, từng tổ và từng nhân viên và sẽ được hưởng tiền lương, thưởng, phạt theo chỉ tiêu.
Thông thường, mỗi tổ được giao chỉ tiêu phải mang về từ 1,5 đến 3 tỷ đồng/tháng; trong đó mỗi cá nhân phải lừa được 100 triệu đồng. Nếu đạt được số này, nhân viên được hưởng lương cứng và tỷ lệ phần trăm tiền chiếm đoạt. Nếu không hoàn thành công việc, các nhân viên này sẽ bị chủ đánh đập, tra tấn, chích điện, phạt thể lực (chạy bộ, đứng nghiêm, nhảy cóc...).
C02 khuyến cáo người dân cần tỉnh táo trước những lời quảng cáo, dụ dỗ, lôi kéo sang nước ngoài làm việc theo kiểu "việc nhẹ lương cao", tránh bị lừa gạt, đưa vào các tổ chức tội phạm hoặc bị mua đi, bán lại cho các tổ chức tội phạm mua bán người. Mọi công dân khi xuất cảnh sang các nước phải thực hiện đúng quy định về xuất nhập cảnh. "Mọi hành vi xuất cảnh trái phép hoặc tổ chức đưa người khác xuất cảnh trái phép sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật", cơ quan điều tra khuyến cáo.
Thời gian qua lực lượng chức năng các tỉnh có cửa khẩu biên giới với Campuchia như Tây Ninh, Long An, An Giang liên tục tiếp nhận công dân, người lao động được giải cứu từ các công ty lừa đảo, casino ở Campuchia. Phần lớn những người này bị dụ dỗ sang Campuchia, sau đó bị ép lừa đảo người Việt qua mạng.
Theo Bộ Ngoại giao, tổng cộng có hơn 1.000 nạn nhân bị lừa đảo đến Campuchia lao động đã được cứu.
"Áp lực cuộc sống khiến tôi không đề phòng, chỉ mong muốn có việc làm lương cao, rồi không lường trước được cảnh mình bị bán vào công ty lừa đảo. Cũng may tôi được giải cứu, còn cơ hội làm lại cuộc đời", anh Thanh nói.
