HÀ NỘI (NV) - Luật Sư Nguyễn Văn Đài, năm nay 42 tuổi, hết hạn tù ngày 6 tháng 3 kết thúc bản án 4 năm v́ bị vu cho tội “tuyên truyền chống nhà nước” theo điều 88 Luật H́nh Sự. Vào buổi trưa cùng ngày, báo Người Việt phỏng vấn LS Nguyễn Văn Đài khi ông được công an chở từ nhà tù Nam Hà về Hà Nội.
Luật Sư Nguyễn Văn Đài trong ngày đi đưa ra xử về tội tuyên truyền chống nhà nước.
Ông bị bắt ngày 6 tháng 3, 2007 cùng với Luật Sư Lê Thị Công Nhân v́ tổ chức thuyết tŕnh cho một nhóm sinh viên về dân chủ và nhân quyền tại văn pḥng Luật Sư Thiên Ân, Hà Nội, mà ông là trưởng văn pḥng và LS Lê Thị công Nhân là luật sư cộng tác.
Ông bị kết án 5 năm tù và 4 năm quản chế trong khi nữ LS Lê Thị Công Nhân bị 4 năm tù và 3 năm quản chế ở phiên ṭa sơ thẩm ngày 11 tháng 5, 2007.
Cả hai đă kháng án v́ cho rằng ḿnh không làm điều ǵ sai trái với luật pháp và Hiến Pháp Việt Nam cũng như các Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị của Công Dân mà Việt Nam đă tham gia kư kết.
Trước áp lực quốc tế, chế độ Hà Nội đă giảm cho mỗi người một năm tù c̣n giữ nguyên án quản chế.
Trong cuộc phỏng vấn dưới đây, ngoài việc nói về ḿnh, LS Đài c̣n nói về những người khác bị giam trong tù.
-Người Việt: Anh khỏe không?
-LS Đài: Tôi sức khỏe tốt. Chỉ ăn và tập thể dục. Mấy tuần lễ đầu trong tù, họ xếp tôi vào loại kém v́ không chịu nhận tội. Tôi không chịu làm lao động ǵ nên chỉ có chơi. Họ luôn luôn bảo tôi là kẻ xâm phạm an ninh quốc gia. Nhưng tôi bảo họ khi bị bắt “làm việc” rằng cách anh xử tôi về nhóm tội phạm các quyền về chính trị th́ chúng tôi là tù chính trị chứ không phải xâm phạm an ninh quốc gia. Xâm phạm an ninh quốc gia là tội bạo loạn, tội khác. Thế rồi họ nói anh biết th́ anh giữ trong đầu chứ không được nói ra, tuyên truyền cho người khác. Vậy là họ không tranh luận với tôi về chuyện đó nữa.
-NV: Nhưng họ vẫn tuyên truyền bên ngoài rằng anh là người vi phạm pháp luật nên bị bắt bỏ tù.
-LS Đài: Vâng.Tôi đă không bao giờ nhận tội nên không được họ giảm án.
-NV: Nếu anh nhận tội th́ được giảm án không?
-LS Đài: Hai năm 2008 và 2008, họ có bảo nếu nhận tội th́ sẽ được giảm án nhưng tôi không chấp nhận.
-NV: Trong tù, anh có gặp một số người anh em bị bắt dạo sau này không?
-LS Đài: Tôi có gặp Ngô Quỳnh, Nguyễn Mạnh Sơn, Trần Đức Thạch. Riêng ông Thạch th́ ở cùng buồng. Mấy người kia th́ ở gần buồng nên thỉnh thoảng có thể gặp lén lút được.
-NV: Anh có biết luật sư bào chữa cho anh ở phiên ṭa phúc thẩm, Luật Sư Lê Công Định hiện đang bị tù với bản án 5 năm v́ bị vu cho tội âm mưu lật đổ chế độ không?
-LS Đài: Có biết. Báo chí, truyền h́nh có đưa tin nên trong tù cũng biết anh Định đang ở tù.
-NV: Tinh thần anh bây giờ ra sao?
-LS Đài: Nói chung, từ trước đến giờ vẫn vậy. Bản lĩnh thậm chí c̣n phong phú hơn ngày xưa. Trước đây, bọn tôi hoạt động theo cảm tính, không trải qua kinh nghiệm ǵ. Không ai dạy dỗ, nghĩ sao làm vậy. Giờ trải qua 4 năm tù, kinh nghiệm phong phú thêm nhiều. Nói chung, ḿnh biết cách làm sao cho tốt hơn.
-NV: Trong tù, anh có bị ăng ten theo dơi không?
-LS Đài: Ăng ten th́ ở đâu cũng có. Họ giám sát tôi suốt ngày, 4 tới 5 ăng ten. Nhưng mặc kệ họ thôi. Biết họ làm ăng ten th́ ḿnh cư xử để giảm thiểu tác động tiêu cực của họ. Tù chính trị th́ buồng nào cũng có ăng ten cả. Nhiều khi họ c̣n kích thích để ḿnh nói nữa.
-NV: Anh ăn uống trong đó ra sao?
-LS Đài: Đồ ăn nếu không được gia đ́nh tiếp tế th́ không chịu được. Cơm th́ đủ, rau th́ tàm tạm. Lúc tôi mới đến trại, một tháng chỉ được ba bữa có thịt, sau này họ nâng lên một chút. So với nhu cầu của người b́nh thường th́ không đáp ứng được.
-NV: Trong đó có ai không có gia đ́nh tiếp tế không?
-LS Đài: Có nhiều. Nhất là những người (Thượng) Tây nguyên, không được gia đ́nh tiếp tế, bọn tôi phải san sẻ cho họ.
-NV: Dường như ở phân trại mà Phạm Văn Trội và mấy tù chính trị vào cùng đợt bị đối xử tệ hơn?
-LS Đài: Bên chỗ Trội th́ bị đối xử khắc nghiệt hơn. Phân trại này bị bắt lao động.
-NV: Tôi có nghe nói Trội, ông Nguyễn Xuân Nghĩa, Vũ Hùng và mấy người kia tuyệt thực phản đối v́ họ bị nhốt gần một cái ḷ gạch, tối ngày thổi khói bụi, ô nhiễm không khí, tổn hại sức khỏe nên họ đă bị biệt giam. Anh biết không?
-LS Đài: Có biết. Lúc gặp ông Hùng chuyển sang chỗ tôi th́ biết.
-NV: Họ phản đối rồi vợ của họ cầu cứu ṭa Đại Sứ Mỹ. Ṭa Đại Sứ Mỹ đến thăm và nhờ vậy mà ḷ than đă bị dẹp.
-LS Đài: Sau khi tôi về, tôi tin họ sẽ cho Trội về trại này, v́ tôi c̣n ở đây th́ họ ngại (chúng tôi) gặp nhau. Buồng tôi ở thoải mái nhất, tốt nhất trong khu nhà tù này.
-NV: Hết hạn tù, họ thả Đài ra rồi tự động về nhà?
-LS Đài: Không. Sáu giờ sáng, họ cho xe chở về Hà Nội, tới thẳng phường làm thủ tục quản chế. Làm xong, kư giấy tờ họ mới đưa tôi về nhà.
-NV: Họ có dặn ḍ ǵ không?
-LS Đài: Trại th́ chúc ḿnh về mạnh khỏe, may mắn thôi. Nhưng một tuần lễ trước, đại diện phường, bộ (Công An), thành phố đến trại yêu cầu chấp hành tốt lệnh quản chế. Tôi hỏi họ tại sao các anh lại sợ đa nguyên, đa đảng? Đa đảng là tốt cho chính trị v́ người dân có thực quyền chính trị của ḿnh. Họ nói câu hỏi của anh sợ quá.
-NV: Vậy họ sợ đa đảng?
-LS Đài: Họ rất sợ đa đảng, rất sợ các từ tự do, dân chủ, nhân quyền. Tôi có làm mấy bài thơ trong đó có những từ như dân chủ, nhân quyền. Họ bắt xé hết chứ không cho mang về.
-NV: Trong cái lần trao đổi một tuần lễ trước khi về đó, họ hỏi ǵ anh?
-LS Đài: Họ hỏi khi về th́ anh có kế hoạch ǵ? Tôi nói tôi ở đây 4 năm, t́nh h́nh kinh tế chính trị (của đất nước) thay đổi nhiều. Việc xă hội tôi không có kế hoạch ǵ cả. Tôi chỉ có công việc riêng của gia đ́nh. Gia đ́nh tôi đang xây nhà. Tôi về xem cố gắng hoàn thiện nhà cho xong để có chỗ ở tốt hơn. Tôi lấy vợ chưa có con th́ sẽ có con. C̣n công việc xă hội th́ về mới biết được.
-NV: Họ có hỏi ǵ về t́nh h́nh Trung Đông không?
-LS Đài: Tôi nói, qua báo chí, truyền h́nh th́ tôi cũng nắm được. Họ hỏi thế là thế nào? Tôi nói nguyện vọng của nhân dân các nước họ muốn thay đổi chính phủ, chế độ để tốt hơn. Phần lớn các chính phủ đó đă đáp ứng nguyện vọng của nhân dân. Họ hỏi Việt Nam th́ sao? Tôi nói hoàn cảnh chính trị xă hội văn hóa Việt Nam khác. Tôi hỏi họ là khi nhân dân Việt Nam đ̣i hỏi thay đổi th́ chế độ Cộng sản đáp ứng chứ? Họ im lặng. Từ đó không tranh luận nữa. Họ có vẻ bức xúc.
Họ hỏi tôi anh có biết t́nh h́nh (VN) đang phức tạp, căng thẳng thế nào không? Tôi nói tôi làm sao biết được. Họ dọa nếu tôi quậy phá th́ họ sẽ gây khó khăn. Sau đó, họ hỏi nhỏ tôi một câu: Nếu t́nh h́nh căng thẳng quá sẽ phải bắt anh lại, anh có sợ không? Tôi nói ông không phải là người đầu tiên hỏi tôi câu này. Rất nhiều người quan tâm đến tôi đă hỏi trước khi tôi rời trại giam. Nói thật với các ông: tôi đă sống theo lư tưởng th́ tôi sẽ chết theo lư tưởng.
Theo Người Việt