Các hình ảnh vệ tinh mới nhất cho thấy, Trung Quốc đang xây dựng ít nhất 3 khu hầm chứa tên lửa ở Ngọc Môn, thuộc tỉnh Cam Túc, gần thành phố Hami ở tỉnh Tân Cương và tại Hanggin Banner thuộc thành phố Ordos, thuộc khu Nội Mông, sau khi tờ Indian Express vừa đăng các bức ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động xây các hầm chứa tên lửa hạt nhân mới lớn hơn của Trung Quốc, được cho là có thể sử dụng để phóng vũ khí hạt nhân.
Hình ảnh vệ tinh từ Planet Labs cho thấy hoạt động xây dựng silo ICBM tại Ngọc Môn, Trung Quốc. Ảnh: Indian Express
Nhiều câu hỏi đặt ra quanh dự án xây các hầm chứa tên lửa này. Vì sao Trung Quốc lại xây những hầm chứa này? Nó có nhằm mục đích phóng vũ khí hạt nhân vào các đối thủ như Ấn Độ và Mỹ hay không?
Và câu hỏi quan trọng nhất việc này liệu có khiến Mỹ "kích hoạt" một cuộc đua hạt nhân mới?
Trung Quốc ồ ạt xây dựng hầm chứa tên lửa mới
Các hình ảnh vệ tinh mới nhất cho thấy, Trung Quốc đang xây dựng ít nhất 3 khu hầm chứa tên lửa ở Ngọc Môn, thuộc tỉnh Cam Túc, gần thành phố Hami ở tỉnh Tân Cương và tại Hanggin Banner thuộc thành phố Ordos, thuộc khu Nội Mông.
Theo nguồn tin, Trung Quốc đang xây dựng khoảng 120 hầm chứa tên lửa trên một sa mạc ở Ngọc Môn, khoảng 110 hầm chứa ở Hami và 29 ở mỏ Hanggin Banner. Đầu năm nay, 16 hầm chứa tên lửa đã được phát hiện trong khu vực huấn luyện Jilantai của Lực lượng Tên lửa Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLARF), cũng ở Nội Mông.
Hình ảnh khu hầm chứa ở Ngọc Môn, nơi Trung Quốc có thể đang xây dựng 120 hầm chứa. Ảnh: Planet Labs Inc.
Khu hầm ở Ngọc Môn được phát hiện qua các hình ảnh vệ tinh thương mại của các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Không phổ biến Vũ khí James Martin, California.
Sau đó, các chuyên gia hạt nhân tại Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ (FAS) phát hiện các hầm chứa ở Hami qua ảnh vệ tinh của Planet Labs. Và khu thứ 3 ở Hanggin do các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Hàng không Vũ trụ Trung Quốc tại thủ đô Washington phát hiện ra.
Khu hầm chứa tên lửa ở Ngọc Môn và Hami giống hệt nhau, mỗi hầm chứa cách nhau khoảng 3km. Một số hầm chứa có mái vòm. Các khu hầm này được các cơ sở Lực lượng Tên lửa Trung Quốc (PLARF) ở gần đó hỗ trợ.
Trong vài thập kỷ trước khi đi đến những phát hiện này vào năm 2021, Trung Quốc chỉ vận hành 20 hầm chứa cho tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) nhiên liệu lỏng DF-5. Nhưng giờ đây, khi hoàn thành dự án đang thực hiện, Trung Quốc có thể có 250 - 270 hầm chứa mới, gấp hơn 10 lần con số mà nước này đã duy trì trong vài thập kỷ.
Vì sao Trung Quốc lại xây dựng hàng loạt hầm chứa tên lửa?
Theo giới chuyên gia, có 3 khả năng.
Thứ nhất, một số nhà khoa học cho rằng, Trung Quốc có thể nhắm hướng tới mục tiêu có thể tấn công hạt nhân cảnh báo trước (LOW), đề cập đến việc có thể mở màn tấn công hạt nhân nhằm vào kẻ thù khi phát hiện ra tên lửa đang bay tới trước khi tên lửa của kẻ địch bắn trúng mục tiêu.
Có vẻ như Trung Quốc đang xây dựng khoảng 110 hầm chứa ở Hami. Ảnh: Planet Labs Inc
Chiến lược hạt nhân của Trung Quốc hầu như không thay đổi kể từ năm 1964, khi nước này lần đầu tiên cho nổ một thiết bị hạt nhân. Vì vậy, để chuyển sang vị thế LOW, Trung Quốc sẽ phải trang bị một vài đầu đạn tên lửa, để có thể luôn ở trong trạng thái cảnh giác để phản ứng nhanh hơn. Tài liệu Khoa học Chiến lược Quân sự năm 2013 của Học viện Khoa học Quân sự PLA lưu ý, Trung Quốc "có khả năng" LOW, và Sách Trắng Quốc phòng do Trung Quốc xuất bản năm 2015 cũng đã đề cập đến "phản ứng nhanh".
Trong phiên điều trần trước Thượng viện vào tháng 4/2021, Đô đốc Charles A Richard, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Chiến lược Mỹ (STRATCOM) cho biết, "một phần lực lượng của Trung Quốc đã chuyển sang tư thế LOW". Tuy nhiên, việc xây dựng các hầm chứa, ở giai đoạn đầu xây dựng như vậy, không phải là bằng chứng thuyết phục về việc Trung Quốc chuyển sang LOW.
Thứ hai, nó cho phép Trung Quốc đạt mục tiêu tăng kho dự trữ đầu đạn hạt nhân. Trung Quốc hiện có khoảng 350 đầu đạn hạt nhân. Hans M Kristensen và Matt Korda thuộc Dự án Thông tin Hạt nhân của tổ chức phi lợi nhuận FAS đã ước tính, 272 trong số 350 đầu đạn này được giao cho các lực lượng tác chiến; 78 chiếc còn lại có thể được thiết kế để chứa ICBM DF-41 thế hệ mới của Trung Quốc.
Trung Quốc có khoảng 150 tên lửa đất đối đất có thể phóng từ 180-190 đầu đạn hạt nhân tới một số vùng của Mỹ. Nếu tất cả các hầm chứa mới đều được trang bị tên lửa một đầu đạn, số lượng sẽ tăng lên 410-440 và con số này thậm chí sẽ tăng lên 930-940 đầu đạn.
Khả năng thứ ba là Trung Quốc có thể sử dụng những silo này làm mồi nhử, để đánh lừa quốc tế về kho vũ khí tên lửa của họ, hoặc dựng kế nghi binh để tránh cho những hầm chứa tên lửa thật sự bị tấn công.
Đây sẽ là một chiến lược hiệu quả về chi phí đối với Trung Quốc, và cũng có thể củng cố hình ảnh của nước này như một cường quốc hạt nhân và ngang hàng với Mỹ.
Mỹ đã biết trước, Ấn Độ cần cảnh giác
Vào ngày 28/7, STRATCOM đăng một báo cáo về các hầm chứa trên tờ The New York Times: "Đây là lần thứ hai trong vòng 2 tháng đã phát hiện ra những gì chúng tôi đã nói về mối đe dọa ngày càng tăng mà thế giới lâu nay bị che mắt".
Trong lời khai trước Thượng viện hồi tháng 4, tướng Adm Richard cho biết, Trung Quốc đang triển khai xây dựng các hầm chứa ICBM trên quy mô lớn. Có khả năng STRATCOM đã biết về việc Trung Quốc xây dựng các hầm chứa trước khi các học giả phát hiện qua hình ảnh vệ tinh vào tháng trước.
Sau khi phát hiện ra khu hầm đầu tiên ở Ngọc Môn vào tháng 7, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ đã nói: "Việc Trung Quốc phát triển kho vũ khí hạt nhân đã được dự đoán trước đó. Nó đặt ra câu hỏi về mục đích thật sự của Trung Quốc".
Vào cuối tháng 6, một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc nói với tờ Washington Post rằng, các nhà lãn đạo Bộ Quốc phòng đã từng có tuyên bố công khai về khả năng hạt nhân ngày càng tăng của Trung Quốc, với dự đoán là sẽ tăng hơn gấp đôi trong thập kỷ tới". Báo cáo Sức mạnh Quân sự Trung Quốc năm 2020 của Bộ Quốc phòng Mỹ đã dự đoán kho dự trữ đầu đạn hạt nhân của Trung Quốc, hiện được ước tính khoảng 200, ít nhất sẽ tăng gấp đôi trong thập kỷ tới.
Theo nhiều chuyên gia, những hầm chứa này dường như được xây dựng đặc biệt để tăng cường khả năng răn đe chống lại Mỹ. Nhưng nhìn chung, Ấn Độ nên thận trọng về sự mơ hồ hạt nhân của Trung Quốc và cả hệ thống tên lửa lưỡng năng tầm trung DF-26 mới nhất - trong đó có 16 bệ phóng đã được triển khai ở Korla, Tân Cương, trong thời gian hai bên đang xung đột. Các chuyên gia cảnh báo, Ấn Độ có thể là một mục tiêu tiềm năng.
Mặc dù cả Trung Quốc và Ấn Độ đều cam kết học thuyết "không tấn công hạt nhân trước", khả năng phòng thủ tên lửa đạn đạo khiêm tốn của Ấn Độ và chiến lược hạt nhân mờ ám của Trung Quốc là những vấn đề Ấn Độ cần quan tâm.
Mỹ hay bất kỳ nước nào khác cũng nên cảnh giác. Bởi thực tế là Trung Quốc đã tuyên bố sẽ không tham gia START- II (Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược).
