VN Thừa võ lực, thiếu trí tuệ

[Gibbs]

Có thể nói, chỉ mới bước qua năm mới 2025 được hơn chục ngày, nhưng xã hội đã thấm đòn trước các chính sách mới của ông Tô Lâm.

Hiện nay, giao thông thì vừa tê liệt, vừa hỗn loạn; doanh nghiệp thì khốn đốn; người dân thì luôn trong tình trạng căng thẳng và kinh sợ; kinh tế thì kiệt quệ. Bẫy đèn đỏ làm cho những chuyến hàng cuối năm bị chậm, bị kẹt, khiến cho khó khăn lại càng chồng chất.

Ban Tuyên giáo đang chỉ đạo báo chí, không được mở miệng than vãn về tình hình khốn đốn của xã hội Việt Nam hiện nay. Để mặc ông Tô Lâm tiếp tục thực hiện những chính sách hại dân hại nước này.

Ngay sau khi lên làm Tổng Bí thư, ông Tô Lâm đã tung ra 2 chính sách lớn. Cả 2 đều được khoác lên lớp màu đẹp đẽ, đó là: Phạt nặng để thiết lập lại trật tự an toàn giao thông; và tinh giản để bộ máy chính quyền giảm chi ngân sách, và hoạt động hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, nấp dưới những vỏ bọc cao đẹp đó, là những mục đích vô cùng bẩn thỉu. Một nạn nhân bị phạt vì vượt đèn đỏ cho biết, lỗi của họ bị phạt 20 triệu, nhưng nếu chịu phạt không biên bản, thì chỉ phải trả 10 triệu. Như vậy, giá phạt không biên bản là do thỏa thuận, cao hay thấp là do 2 bên – cảnh sát giao thông và người vi phạm – ngã giá.

Báo chí nhà nước cho biết, tuần đầu tiên xử phạt theo Nghị định 168, chính quyền thành phố Hồ Chí Minh thu về hơn 42 tỷ đồng. Đây mới chỉ là số tiền phạt có biên bản. Trên thực tế, số tiền người dân bị phạt lớn hơn rất nhiều, và không ai có thể kiểm soát được. Phạt không biên bản là phần mà ông Tô Lâm và ông Lương Tam Quang thưởng cho cảnh sát giao thông. Tất nhiên, một phần không nhỏ trong đó được dùng để cống nạp lên trên, nhằm được bảo kê quyền lực. Ở vị trí trên đỉnh tháp quyền lực trong Bộ Công an, ông Tô Lâm và ông Lương Tam Quang sẽ thâu tóm nguồn tiền vô tận này. Đó mới là bản chất thật của Nghị định 168.

Tuy nhiên, số tiền mà ông Tô Lâm, ông Lương Tam Quang, và cả bộ máy Công an kiếm được, chỉ là con số rất nhỏ so với thiệt hại về kinh tế và gánh nặng tâm lý, mà cả xã hội đang phải gánh chịu. Chưa có tổ chức nào thống kê, mà nếu có, chắc chắn sẽ không được công khai trên báo chí. Nhưng bức tranh ảm đạm của những ngày giáp Tết Nguyên này, đã phản ánh phần nào hậu quả của những chính sách do thầy trò Tô Lâm thực hiện.

Sự đáng sợ của ông Tô Lâm đã khiến cho tất cả các tờ báo quốc doanh phải thận trọng. Báo chí cũng đang bị ông Tô Lâm cho giải tán khá nhiều. Dùng chính sách sáp nhập các cơ quan báo chí, để loại bớt các thành phần “khó bảo”, giữ lại thành phần chuyên nịnh nọt, để phục vụ lâu dài cho các chính sách của Tô Lâm. Vì thế, những thiệt hại do các chính sách của ông Tô Lâm gây ra, đã không được phản ánh đúng mực và chân thực. Vậy nên, rất khó để dừng lại các chính sách làm loạn này.

Chính sách tinh giản hiện nay cũng đang làm cho nội bộ Đảng loạn cả lên. Cấp dưới hoang mang, hỗn loạn, như bầy vịt. Ở cấp cao thì xuất hiện nhiều phe chống đối, nên rất khó tinh giản nhân sự, chỉ có thể tinh giản số ban bệ, theo hình thức. Có thể thấy trước, chính sách này gây xáo trộn lớn, nhưng lại không thu nhỏ được kích thước bộ máy như mong muốn. Thậm chí, việc này có thể khiến bộ máy vốn đã trì trệ, lại thêm trì trệ hơn mà thôi.

Tô Lâm là một ông tướng võ biền, chỉ giỏi dùng vũ lực để bắt nạt dân, chứ không có kiến thức quản trị đất nước. Cho nên, dù ra một chính sách có vẻ “cách mạng”, nhưng chẳng thể tạo ra làn gió mới nào cả.



Trần Chương

Trong nội bộ Đảng Cộng sản Việt Nam, luôn tồn tại sự cạnh tranh giữa các phe nhóm và cá nhân. Với vai trò Tổng Bí thư, ông Tô Lâm đang muốn củng cố quyền lực và ảnh hưởng của mình, trong khi Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch nước Lương Cường cũng có những lợi ích và chiến lược riêng.

Ông Tô Lâm có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành công an, từng đảm trách nhiều vị trí quan trọng. Ông được đánh giá là người có năng lực chuyên môn về công tác an ninh, và cảnh sát. Tuy nhiên, trên cương vị Tổng Bí thư, ông Tô Lâm bị đánh giá là một chính khách không hoàn chỉnh, về mặt đạo đức cũng như phẩm chất lãnh đạo.

Theo giới phân tích quốc tế, đa số các lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản Việt Nam không ủng hộ ông Tô Lâm với lý do ông Lâm không đủ tư cách và phẩm chất đạo đức để giữ cương vị Tổng Bí thư của Đảng. Thậm chí, có không ít ý kiến khẳng định, ông Tô Lâm là một Tổng Bí thư tham lam.

Tại sao lại nói như vậy?

Từ cuối năm 2023, khi cố Tổng Bí thư Trọng có những dấu hiệu về vấn đề sức khỏe, với mưu mẹo của một trùm an ninh mật vụ hàng “cáo già”. Đại tướng, Bộ trưởng Công an Tô Lâm đã sử dụng các thủ đoạn để “đánh gục” hàng loạt các lãnh đạo hàng đầu. Đây là các ứng viên cho các vị trí quan trọng, với lý do đang cản đường tiến đến chức vụ Tổng Bí thư của ông Tô Lâm.

Một trong những lý do đã khiến cho chủ trương đưa đất nước và dân tộc vào “kỷ nguyên mới” của Tổng Bí thư Tô Lâm đã bị cản trở quyết liệt, từ các phe nhóm trong nội bộ Đảng.

Tuy nhiên, vẫn chứng nào tật ấy, trong thời gian gần đây, việc Bộ Công an đã đưa ra các yêu cầu được đánh giá là hết sức tham lam, ôm đồm 3 chức năng dân sự thuộc các bộ, ngành khác. Đó là Tổng Công ty MobiFone; mảng an ninh hàng không; cũng như mảng đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép từ Bộ Giao thông Vận tải sang Bộ Công an. Đây là những lĩnh vực được cho là “hái ra tiền” dần được “nhóm lợi ích” Công an thâu tóm.

Chưa hết, nghề Cảnh sát Giao thông ở Việt nam làm việc trên đường phố được coi là có nhiều đặc quyền đặc lợi, là nghề “hái ra tiền”. Muốn được vào nghề này để kiếm “bánh mỳ”, cũng phải chi những món tiền không hề nhỏ.

Cựu Thứ trưởng Bộ Công an – Trung tướng Lê Thế Tiệm từng thốt lên: “Có cái gì ngoài đường mà con ai cũng xin gửi ra đó đứng? Kỳ lạ là ngoài đường mưa gió cực khổ như vậy mà nhiều người ưng? Giao thông là một khoa học vậy mà ai cũng muốn ra đường đứng, rồi cầm gậy quơ tứ tung là sao?”.

Cảnh sát Giao thông ở Việt Nam tham nhũng, là một vấn đề nhức nhối trong xã hội đang được yêu cầu chấn chỉnh và dẹp bỏ. Trong khi ngân sách dành cho Bộ Công an được cho là muốn được bao nhiêu cũng sẽ được đáp ứng đầy đủ?

Vậy mà, Bộ Công an vẫn đề nghị Chính phủ ban hành Nghị định 168 tăng tiền phạt vi phạm giao thông gấp nhiều lần. Với lý do, 85% số tiền phạt sẽ được Bộ Công an dùng để đầu tư, bồi dưỡng phục vụ, đảm bảo công tác an toàn giao thông.

Nhưng Bộ trưởng Công an, và Tổng Bí thư Tô Lâm cố tình “quên” rằng, Nghị định 168 đã gây ra nhiều khó khăn cho người dân, từ gánh nặng tài chính đến áp lực trong cuộc sống. Thậm chí Nghị định này có thể gây phản tác dụng và làm gia tăng bất mãn trong xã hội.

Đáng chú ý, theo Báo Quân Đội Nhân Dân – Cơ quan của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng có bài viết với tựa đề: “Một ngày lạ thói sai nha”. Theo đó, “Truyện Kiều” của Nguyễn Du, có câu thơ:

“Một ngày lạ thói sai nha,

Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền”.

Trong “Truyện Kiều”, “sai nha” đã làm tan nát gia đình nàng Kiều. Còn những “sai nha” thời hiện đại vẫn nhũng nhiễu trên đất nước ta. Vì lẽ đó, sự nghiêm minh của kỷ cương phép nước là điều cần thiết, để đem lại niềm tin cho quần chúng nhân dân.



Trà My

Ngày 12/1, RFA Tiếng Việt cho hay: “Tại sao Bộ Công an muốn quản lý MobiFone?”.

Theo đó, RFA cho hay, báo nhà nước vào ngày 12/1 đồng loạt đưa tin về việc Bộ Công an được đề xuất tiếp nhận một số các công ty nhà nước và chức năng nhiệm vụ mới được chuyển giao từ các bộ, ngành khác theo đề xuất của Bộ Nội vụ trong kế hoạch tinh giản rộng khắp đang được Đảng Cộng sản phát động.

Thông tin Bộ Công an tiếp nhận MobiFone và nhiệm vụ sát hạch, cấp giấy phép lái xe được báo chí Nhà nước công bố vài ngày sau khi thông tin này đã được lan truyền trên mạng xã hội.

Theo RFA, kế hoạch tinh giản bộ máy được Tổng Bí thư Tô Lâm phát động trong nửa cuối năm 2024, sau khi lên nhậm chức vào tháng 8 cùng năm, được cho là một kế hoạch tham vọng, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan Đảng, Chính phủ và Nhà nước, tiết kiệm ngân sách Nhà nước.

RFA dẫn lời Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc, cho rằng, ông Tô Lâm mong muốn kế hoạch thực hiện được hoàn tất vào trước ngày diễn ra Đại hội Đảng toàn quốc vào đầu năm 2026, tiến tới mục tiêu đã được Đảng đề ra là đưa Việt Nam thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030, phấn đấu đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Theo kế hoạch tinh giản, Bộ Giao Thông Vận Tải đang quản lý hoạt động sát hạch và cấp giấy phép lái xe sẽ phải sáp nhập với Bộ Xây Dựng; Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đang quản lý 19 tập đoàn, tổng công ty sẽ chuyển về Bộ Tài chính. MobiFone hiện do Uỷ ban quản lý.

RFA cũng cho hay, MobiFone hiện nằm trong số 3 doanh nghiệp viễn thông – công nghệ thông tin – nội dung số lớn nhất Việt Nam. Doanh thu của MobiFone năm 2024 ước đạt gần 23.500 tỷ đồng; mục tiêu đặt ra cho năm 2025 là 26.000 tỷ đồng, lợi nhuận ước đạt gần 1.800 tỷ đồng.

Thông tin về việc MobiFone bị thâu tóm đã xuất hiện trên các trang tin điện tử không do Nhà nước quản lý từ năm 2012.

Những thông tin ban đầu về việc thâu tóm MobiFone không được truyền thông nhà nước đăng tải, một số tin không thể kiểm chứng, nhưng những sai phạm trong việc thâu tóm MobiFone liên quan đến vụ án MobiFone mua cổ phần của Công ty Nghe nhìn toàn cầu (AVG) đang thua lỗ, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 7.000 tỷ đồng đã được công khai trên truyền thông Nhà nước sau đó. Vụ án đã khiến 2 cựu Bộ trưởng Thông tin Truyền thông là Nguyễn Bắc Son và Trương Minh Tuấn lãnh án tù chung thân và 14 năm tù.

RFA nhắc lại, vụ án MobiFone mua AVG bị đưa ra xét xử vào tháng 12/2019 với 14 bị cáo, bao gồm nhiều quan chức Chính phủ như cựu Bộ trưởng Thông tin Truyền thông Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn, cựu Chủ tịch MobiFone Lê Nam Trà. Đặc biệt, dư luận chú ý tới vai trò của ông Tô Lâm dù ông không bị điều tra, xét xử.

Tuy Viện Kiểm sát xác định việc mua bán giữa MobiFone và AVG không phải là thông tin tuyệt mật, nhưng thông tin này đã được Bộ Thông tin Truyền thông đề nghị với Bộ Công an đưa vào danh sách bí mật nhà nước và được chấp nhận.

Trong khi đó, khi vụ án MobiFone mua AVG xảy ra, ông Tô Lâm là Thứ trưởng Công an, và được cho là đã ký các công văn dọn đường cho việc mua bán trái phép này. Các thông tin về những công văn này được đăng trên các trang “lề trái” nhưng khá chi tiết.

Đó là công văn số 2889/BCA – A61, ngày 21/12/2015 khẳng định việc mua bán giữa MobiFone và AVG là đúng pháp luật đúng quy định, giá cả hợp lý. Công văn được đóng dấu mật. Công văn thứ 2 là 418/BCA-TCAN, ngày 09/3/2015 gửi Bộ Thông tin và Truyền thông, đề nghị quản lý chặt chẽ thông tin, tài liệu liên quan đến việc chuyển nhượng giữa MobiFone và AVG và đưa vào danh mục tài liệu mật; chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí không đưa tin, bài viết về việc chuyển nhượng giữa 2 doanh nghiệp.



Thu Phương

Có thể nói, khẩu hiệu “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” chỉ để khua chiêng gõ trống. Chỉ có người nhẹ dạ cả tin, mới tin rằng, lúc này là kỷ nguyên dân tộc vươn mình.

Nếu chịu khó tìm hiểu và đối chiếu thông tin, có thể thấy rõ, thất bại đang ở phía trước con đường này. Mới đây thôi, 3 nhà kinh tế người Mỹ đoạt giải Nobel Kinh tế năm 2024, đã khẳng định rằng, một quốc gia giàu hay nghèo, là do thể chế.

Thế chế chính trị Cộng sản đã thống trị tại Việt Nam đến 80 năm, chính là minh chứng cho quan điểm của các nhà kinh tế học nói trên. Lời khẳng định của các nhà khoa học kinh tế, tất nhiên là dựa trên cơ sở nghiên cứu khoa học về kinh tế chính trị trên thế giới. Như vậy, làm sao có tin vào lời “khoác lác” của ông Tổng Bí thư, vốn chỉ quen dùng vũ lực với dân?

Nếu nói, mục tiêu công nghiệp hoá từ năm 2006 của ông Nông Đức Mạnh là duy ý chí, thì mục tiêu “vươn mình” của ông Tô Lâm cũng chỉ là nói lấy được. Phát ngôn của giới lãnh đạo Cộng sản từ trước đến nay đều không cần dựa trên cơ sở nào. Họ cũng chưa từng lắng nghe lời khuyên từ giới chuyên môn và các nhà khoa học.

Trong lịch sử 80 cai trị đất nước của Đảng Cộng sản Việt Nam, chưa từng có một nhà lãnh đạo sáng suốt và tài giỏi nào. Tất cả họ đều mê muội trong mớ lý thuyết tạp nham, thiếu tính thực tế và phản khoa học; nhất quyết không chịu tiếp thu những kiến thức mới của nhân loại. Dù vậy, khẩu hiệu họ dùng thì rất đao to búa lớn. Họ tưởng Đảng của họ là “thiên nga”, nhưng thực chất lại chỉ là một giống vịt xấu xí. Họ được nhào nặn từ một đảng cầm quyền ích kỷ, thô bạo và mù lòa.

Khi ông Nguyễn Xuân Phúc mới lên làm Thủ tướng, đã hô hào về một “Chính phủ kiến tạo”, với ông làm Thủ tướng, và 5 phó thủ tướng, gồm: Trương Hòa Bình, Vương Đình Huệ, Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam, và Trịnh Đình Dũng. Giờ đây nhìn lại, cả ban bệ này đều là những kẻ tội phạm, những con sâu chúa dính kỷ luật Đảng. Đấy mà là “Chính phủ kiến tạo” sao?

Trong nhiệm kỳ Thủ tướng của ông Phúc, khẩu hiệu “Chính phủ kiến tạo” đã được báo chí mở hết công suất ca ngợi. Nhưng rồi, Chính phủ này đã lộ rõ bản chất, cho thấy, họ chỉ biết trục lợi trên xương máu đồng bào. Đặc biệt, trong đại dịch Covid-19, họ không những không cứu giúp dân, mà còn gây tội ác với người dân, khiến hàng chục ngàn người phải từ giã cõi tạm.

Giờ đây, đến lượt ông Tô Lâm lại đao to búa lớn, với khẩu hiệu “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”. Việc “vươn mình” đâu chưa thấy, nhưng đã thấy người dân khốn khổ vì những chính sách trấn lột của công an. Dân bị móc túi, bị đấu tố,… trong khi nền kinh tế thì khốn đốn, hàng ngàn doanh nghiệp giải thể, giao thông thì ùn tắc bất thường. Rõ ràng, cái gọi là “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” được báo hiệu bằng một vùng mây đen chứa nhiều khí độc, khiến người dân ngột ngạt khó thở.

Dân tộc này có đủ khả năng để vươn mình, nếu không bị tròng vào thể chế chính trị quái ác này. Dân tộc này đã phải trả giá bằng cả xương máu, kinh tế và nguồn sống. Đến nay, đất nước vẫn đang tiếp tục phải trả giá, mà không biết đến bao giờ mới kết thúc.

Đất nước Hàn Quốc chia bị đôi, nhưng người Hàn Quốc đã vươn mình, để trở thành thiên nga tươi sáng. Trong khi, Bắc Hàn vẫn là chú vịt xấu xí, nghèo đói và hà khắc.

Nước Đức cũng từng bị chia đôi, nhưng may mắn, họ đã thống nhất theo hướng dân chủ, và phía đông bức tường Berlin đã “vươn mình”, để trở thành thiên nga.

Còn Việt Nam thì sao? Bất hạnh cho quê hương khi bị buộc phải đi theo độc tài Cộng sản. Sau ngày 30/4/1975, cả đất nước đã bị “man rợ hóa” theo miền Bắc cho đến ngày nay.

Giấc mơ hóa thiên nga của ông Tô Lâm chỉ là câu khẩu hiệu, chỉ là mục tiêu hoang tưởng mà thôi.



Thái Hà

Tổng Bí thư Tô Lâm là một nhân vật quan trọng, người đứng đầu trong hệ thống chính trị của Việt Nam. Tuy nhiên, ông Tô Lâm không nhận được sự ủng hộ của đa số các lãnh đạo cấp cao trong nội bộ Đảng Cộng sản Việt Nam.

Theo giới phân tích quốc tế, đây là một vấn đề hết sức phức tạp và nhạy cảm, bởi lý do, Đảng Cộng sản Việt Nam vận hành theo nguyên tắc tập trung dân chủ, và các quyết định quan trọng thường được thảo luận và thống nhất trong tập thể lãnh đạo cấp cao.

Việc ông Tô Lâm có nhiều biểu hiện được cho là chuyên quyền độc đoán, là một trong những yếu tố có thể ảnh hưởng đến mức độ ủng hộ trong Đảng đối với ông Tô Lâm.

Ông Tô Lâm đảm nhiệm vị trí Tổng Bí thư trong bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều thách thức lớn, bao gồm kinh tế, xã hội, và an ninh. Những thách thức này có thể tạo ra áp lực và làm nảy sinh những ý kiến khác nhau về cách thức lãnh đạo và quản lý.

Ông Tô Lâm đã nhận được số phiếu tín nhiệm cao thuộc loại thấp nhất trong 6 ủy viên Bộ Chính trị, khi Quốc hội Khóa 15 bỏ phiếu tín nhiệm vào cuối năm 2023. Đây là bằng chứng rằng, sự ủng hộ của Bộ trưởng Công an Tô Lâm trong hệ thống chính trị Việt Nam là không cao.

Điều đó đã cho thấy, sự hoài nghi hoặc không đồng thuận từ một bộ phận Đại biểu Quốc hội, cũng như các phe nhóm trong Đảng đối với cách thức lãnh đạo của ông Tô Lâm. Đồng thời cũng có thể cho thấy sự chia rẽ hoặc bất đồng trong nội bộ lãnh đạo cấp cao về vai trò và phương hướng lãnh đạo của ông Tô Lâm.

Kết quả bỏ phiếu tín nhiệm cũng có thể là một tín hiệu về tương lai chính trị của ông Tô Lâm. Với sự tín nhiệm thấp có thể đặt ra những thách thức, và câu hỏi về khả năng tiếp tục lãnh đạo của ông tại Đại hội Đảng 14 sẽ diễn ra vào đầu năm 2026.

Đáng chú ý, mối quan hệ giữa Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính là 2 ứng viên sáng giá cho chiếc ghế Tổng Bí thư tại Đại hội 14. Theo giới quan sát, giữa 2 lãnh đạo hàng đầu vừa kể, đang tồn tại sự cạnh tranh về ảnh hưởng và kiểm soát các chính sách quan trọng.

Nên những mâu thuẫn tiềm ẩn trong nội bộ Đảng, đặc biệt liên quan đến việc phân chia quyền lực và lợi ích nhóm của các phe cánh trong nội bộ là điều không thể tránh khỏi.

Theo đó, ông Tô Lâm vốn xuất thân từ ngành công an, đã ưu tiên các vấn đề an ninh nội bộ và ổn định chính trị. Ông ta đang lợi dụng và đẩy mạnh chiến dịch chống tham nhũng, để củng cố quyền lực của cá nhân.

Trong khi ông Phạm Minh Chính với vai trò điều hành kinh tế, đang tập trung vào các chính sách phát triển kinh tế, cải cách hành chính và thu hút đầu tư nước ngoài. Và ông Chính cố ý tỏ ra bàng quang với sự cạnh tranh chính trị.

Tuy nhiên, ông Phạm Minh Chính khó có thể tránh khỏi sự “soi mói” và nghi ngờ từ Tổng Bí thư Tô Lâm. Việc ông Tô Lâm đã ráo riết truy bắt bị án Nguyễn Thị Thanh Nhàn AIC – một phụ nữ được cho là có mối quan hệ “đặc biệt” với Thủ tướng Chính, nhằm mục tiêu, đánh gục ông Chính, cản bước thăng tiến của ông này.

Nhiều diễn biến cho thấy tình hình chính trường Việt Nam trong những ngày gần đây có nhiều diễn biến phức tạp, bất lợi cho ông Tô Lâm.

Mạng xã hội trong những ngày qua đã xuất hiện vô số video và hình ảnh, về tình trạng ùn tắc nghiêm trọng ở các đô thị lớn, đặc biệt ở Hà Nội và Sài Gòn. Đây được cho là hệ quả của Nghị định 168 của Chính phủ.

Việc Nghị định 168 có hiệu lực thi hành một cách chóng vánh, trước thời hạn quy định, đã vấp phải phản ứng dữ dội của người dân. Nhiều ý kiến cho rằng, người dân đã không có đủ thời gian để chuẩn bị, và nhà nước cũng không có đủ thời gian để áp dụng thực hiện. Từ đó đã gây ra nhiều hệ quả tiêu cực đối với đời sống xã hội.

Nghị định 168 áp đặt các quy định xử lý mới nhưng bất cập về mức độ xử phạt quá cao đối với người vi phạm. Trong khi được ban hành một cách chóng vánh không có sự tham vấn đầy đủ từ các bên liên quan. Điều này đã khiến số đông dân chúng bất ngờ.

Một số quy định trong Nghị định 168 được cho là thiếu tính khả thi, không phù hợp với thực tế, và gây khó khăn cho người dân. Đây chính là lý do, sự bất mãn của người dân tăng lên nhanh chóng. Đa số các ý kiến đều cho rằng Nghị định này không phù hợp, và mang tính tận diệt người dân.

Ngày 12/1, truyền thông nhà nước đồng loạt đưa tin: “Cục Cảnh sát giao thông giải thích lý do Nghị định 168 được ban hành nhanh chóng”. Theo đó, Nghị định 168/2024 được ban hành theo thủ tục rút gọn, do đó, không cần chờ 45 ngày như quy định. Với lý do, “tính chất cấp thiết liên quan đến tình hình trật tự an toàn giao thông”, vì thế nên các cơ quan có thẩm quyền đã “quyết định ban hành nghị định theo trình tự rút gọn”.

Đại diện của Bộ Công an đã dẫn Điều 151 của Luật Ban hành văn bản, cho phép ban hành các văn bản quy phạm pháp luật theo trình tự rút gọn. Cụ thể là, những văn bản này có thể có hiệu lực ngay lập tức kể từ ngày ký, hoặc trước thời gian ngắn hơn 45 ngày theo Quy định của Chính phủ.

Tuy nhiên, giới chuyên gia khẳng định, để được ban hành theo trình tự rút gọn, văn bản pháp luật phải nằm trong các trường hợp được quy định bởi điều 146 của Luật này. Đó là, trong “trường hợp khẩn cấp trong phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cháy, nổ…” mà thôi.

Không rõ, lý do “tính chất cấp thiết liên quan đến tình hình trật tự an toàn giao thông” mà đại diện của cục Cảnh sát giao thông đưa ra nhằm bao biện cho việc ban hành Nghị định 168 theo thủ tục rút gọn, nằm ở đâu trong số các trường hợp trên?

Hơn nữa, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ mới nhất đã được Quốc hội Khóa 15 thông qua hồi tháng 6/2024. Như vậy, có nghĩa là, Bộ Công an đã có hơn 6 tháng để xây dựng Nghị định 168, để hướng dẫn thực thi luật mới. Nhưng cơ quan này không đưa ra giải thích vì sao họ chờ tới những ngày cuối cùng của năm 2024 mới ban hành Nghị định trên.

Giới thạo tin đưa ra suy đoán, việc Nghị định 168 vấp phải phản ứng dữ dội của người dân, có sự liên quan của phe Hà Tĩnh. Theo đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà là người thay mặt cho Chính phủ đặt bút ký Nghị định này. Ông Trần Hồng Hà là người từng đối mặt với “bản án” kỷ luật của ông Tô Lâm và đã thoát tội một cách bí ẩn và ngoạn mục.

Được biết, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà là một nhân vật quan trọng trong hệ thống chính trị Việt Nam, với sự nghiệp gắn liền với lĩnh vực tài nguyên và môi trường. Ông Hà cũng được xem là một lãnh đạo có vai trò đáng kể trong phe Hà Tĩnh, của Thường trực ban Bí thư Trần Cẩm Tú.

Đây là một trong những phe nhóm chính trị, được cho là có sự hậu thuẫn đáng kể của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khi sinh thời. Và cũng là một trong những phe nhóm “bảo thủ” trong Đảng thân Trung Quốc đang âm thầm chống lại Tổng Bí thư Tô Lâm.



Trà My

Lê Vĩnh Triển

16-1-2025

KẸT XE, ÙN TẮC! Tác động qua lại giữa thể chế chính thức và phi chính thức trong giao thông Việt Nam – CÂU CHUYỆN RẼ PHẢI KHI ĐÈN ĐỎ.


Trong bất kỳ xã hội nào, thể chế chính thức (luật pháp, quy định do chính quyền ban hành) và thể chế phi chính thức (tập quán, phong tục, quy ước của cộng đồng) luôn tồn tại song song, ảnh hưởng lẫn nhau. Khi hai thể chế này được thiết kế để hỗ trợ nhau, xã hội sẽ được điều hành một cách hiệu quả và hài hòa. Tuy nhiên, khi thể chế chính thức xung đột với thể chế phi chính thức, điều này thường dẫn đến những hậu quả bất lợi cho cả chính quyền lẫn xã hội.

Trong những câu chuyện giao thông ở Việt Nam, cụ thể như ở Thành phố Hồ Chí Minh, có những tập quán, thói quen (thể chế phi chính thức) không tốt thì cần có luật pháp để chế tài như lạng lách trên đường, leo lề, không nhường đường cho người đi bộ đặc biệt là đi trên vạch đi bộ… Tuy nhiên, có nhiều ví dụ cho thấy thể chế phi chính thức (văn hóa, tập quán) hỗ trợ, thậm chí thay thế thể chế chính thức để đảm bảo giao thông như văn hóa nhường đường, nhắc nhau tuân thủ đèn bảng hiệu, v.v..

Ví dụ rõ nhất cho tác động hỗ trỡ của tập quán, văn hóa thay thế luật pháp khi các loại xe đi qua các bùng binh giờ cao điểm. Khi đó nếu các loại xe đi đúng theo luật, vòng trong, vòng ngoài bùng binh thì sẽ tắt và các phương tiện sẽ bị ngừng ngay lập tức. Lúc này thói quen đi theo luồng, văn hóa nhường hay thậm chí tranh đường nhưng tuyệt đối tránh va chạm sẽ được tự nhiên áp dụng, nếu có va chạm nhẹ thì tự khắc bỏ qua, người nào sân si đánh nhau thì sẽ ách tắt. Cho nên có thể nói giao thông ở bùng binh gần như do thể chế phi chính thức quyết định và TỰ ĐIỀU TIẾT, điều mà trật tự xã hội luôn cần trong phối hợp với thể chế chính thức là các luật, quy định.

Bài viết này sẽ phân tích sự tương tác giữa thể chế chính thức và phi chính thức trong giao thông đường bộ, lấy ví dụ luật cấm xe mô tô (xe gắn máy hai bánh) rẽ phải khi đèn đỏ ở các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh.

Luật cấm rẽ phải khi đèn đỏ: Một thể chế chính thức

Luật giao thông hiện hành ở các đô thị lớn ở Việt Nam cấm xe mô tô (xe gắn máy hai bánh) rẽ phải khi có đèn đỏ. Mục đích của quy định này là giảm thiểu tai nạn giao thông, bảo đảm an toàn cho người tham gia giao thông. Tuy nhiên, quy định này lại không phù hợp với điều kiện thực tế về hệ thống đường xá đô thị nhỏ, chật, kém phát triển và mật độ lưu thông xe mô tô quá cao ở Thành phố Hồ Chí Minh.

Tập quán rẽ phải khi đèn đỏ: Một thể chế phi chính thức

Người dân Thành phố Hồ Chí Minh đã hình thành thói quen rẽ phải khi có đèn đỏ như một giải pháp tự nhiên để lưu thông dễ dàng hơn trong điều kiện đường xá chật chội, diện tích đường giao thông thấp. Chính quyền cũng không xử phạt hành vi này trong một thời gian dài, cho thấy sự thừa nhận gián tiếp của tập quán này. Đây là một ví dụ điển hình về thể chế phi chính thức phủ nhận thể chế chính thức một cách tích cực, nhằm thích ứng với điều kiện thực tế.

Xung đột giữa hai thể chế

Từ đầu năm 2025, chính quyền đã bắt đầu xiết chặt việc thực thi luật cấm xe gắn máy rẽ phải khi đèn đỏ, đặc biệt bằng các mức phạt nặng. Kết quả ban đầu cho thấy người dân vì sợ bị phạt nên tuân thủ nghiêm ngặt hơn. Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng:

– Tình trạng ách tắc giao thông gia tăng: Người dân tuân thủ luật dẫn đến các giao lộ giảm luồng xe luân chuyển, khiến ách tắc kéo dài hơn.

– Ảnh hưởng tiêu cực tới nền kinh tế: Việc trì hoãn giao thông đã làm tăng chi phí vận chuyển và tổn thất thời gian, gây khó khăn cho doanh nghiệp và người lao động.

– Tác động tâm lý và xã hội: Việc thực thi nghiêm ngặt luật pháp bất chấp tác động đến tập quán đã khiến người dân bất bình và mất niềm tin vào chính quyền.

Bài học từ thực tiễn

Việc áp dụng luật dẫn đến những bất cập nêu trên cho thấy tập quán rẽ phải khi đèn đỏ là thể chế phi chính thức tốt cần được tôn trọng.

Chính quyền nên rút ra bài học từ sự không tương hợp giữa thể chế chính thức và phi chính thức. Chấp nhận tập quán lưu thông được rẽ phải có thể giúp giảm ách tắc giao thông, tiết kiệm chi phí lắp đặt biển báo (nghe nói đang làm) và đảm bảo nguyên tắc rằng người dân được phép làm những gì luật pháp không cấm.

Để đảm bảo nguyên tắc trên và góp phần làm giảm ùn tắt kinh khủng hiện nay, có thể thấy rằng chính quyền cần xem xét lại việc ban hành và thực thi luật giao thông liên quan:

1. Chấp nhận tập quán tích cực: Cho phép rẽ phải khi đèn đỏ để giảm thiểu tình trạng ách tắc giao thông, trừ khi có biển báo cấm ở những trục đường quan trọng.

2. Điều chỉnh luật pháp: Xóa bỏ quy định cấm xe gắn máy rẽ phải khi đèn đỏ. Thay vào đó, chỉ cần cấm rẽ phải ở những điểm giao thông nhạy cảm có nguy cơ cao gây tai nạn.

3. Tiết kiệm chi phí: Loại bỏ việc lắp đặt hàng loạt biển “được phép rẽ phải khi đèn đỏ”. Việc lắp đặt này bản thân nó mâu thuẫn với quy định hiện hành-không được phép rẽ phải (còn việc cấm rẽ phải ở những giao lộ cần thiết là luật người dân phải tuân thủ, không mâu thuẩn với nguyên tắc người dân được làm những gì luật không cấm).

Sáng nay 16-1, TAND TP Hà Nội đã mở phiên tòa xét xử vụ án "Đưa hối lộ, Nhận hối lộ, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" xảy ra tại tỉnh Lâm Đồng và một số địa phương liên quan.
Trong vụ án này, các bị cáo Mai Tiến Dũng, cựu bộ trưởng, cựu chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ; Trần Bích Ngọc, cựu Vụ trưởng Vụ I Văn phòng Chính phủ; và Nguyễn Hồng Giang, cựu vụ trưởng Vụ II Thanh tra Chính phủ (TTCP) bị Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) Tối cao truy tố cùng về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
Có 6 người bị cáo buộc phạm tội "Nhận hối lộ" gồm:
Trần Đức Quận, cựu bí thư Tỉnh ủy tỉnh Lâm Đồng;
Trần Đức Hiệp, cựu chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng;
Lê Quốc Khanh, cựu phó cục trưởng Cục II, TTCP;
Hoàng Văn Xuân, cựu thanh tra viên chính TTCP;
Nguyễn Nho Định, cựu thanh tra viên TTCP;
Nguyễn Ngọc Ánh, cựu thanh tra viên chính TTCP.
Bị can Nguyễn Cao Trí, Tổng giám đốc Công ty Sài Gòn Đại Ninh, Chủ tịch Công ty Đầu tư và Giáo dục Văn Lang, bị truy tố về tội "Đưa hối lộ".
Theo ghi nhận của Báo Người Lao Động sáng 16-1, bị cáo Mai Tiến Dũng được tại ngoại, đội mũ lưỡi trai và đeo khẩu trang kín mặt, có 2 người dìu đến tòa. Sau khi kết thúc buổi làm việc buổi sáng, ông Mai Tiến Dũng đi lại khó khăn, được 2 người dìu từ trên phòng xét xử xuống xe ôtô để ra về.
Tại phần thủ tục tại phiên toà, khi đứng dậy trình bày, bị cáo Mai Tiến Dũng cần 2 người dìu để đứng lên, tay run, giọng yếu, đứt quãng.
Một luật sư của cựu bộ trưởng, cựu chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cho biết thân chủ của ông đang nằm viện nội trú điều trị do bị hội chứng tiền đình di chứng nhồi máu não, sức khỏe rất yếu.
Do đó, ông này đề nghị tòa cho bị cáo Mai Tiến Dũng được ngồi hoặc vào phòng y tế ở những phần khai báo không liên quan.
Trước đề nghị nêu trên, chủ tọa phiên tòa cho biết Tòa đã bố trí bộ phận y tế, nếu các bị cáo cần hỗ trợ thì có ý kiến. Trong quá trình đọc cáo trạng, bị cáo Mai Tiến Dũng được HĐXX cho phép ngồi nghe.
Trong vụ án này bị cáo Mai Tiến Dũng bị cáo buộc đã bút phê giao cho Trần Bích Ngọc, Vụ trưởng Vụ I, tham mưu, xin ý kiến và truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ về việc chuyển đơn và giao TTCP kiểm tra, rà soát, giải quyết phản ánh, kiến nghị của Công ty Sài Gòn Đại Ninh trái quy định pháp luật. Sau đó, bị can Mai Tiến Dũng được Nguyễn Cao Trí đưa cảm ơn số tiền 200 triệu đồng.

Diamond Club Houston 12/1/2025