Hát vì lộc thánh

Cuối tháng giêng đến tháng ba âm lịch là mùa hát chầu của nghệ sĩ cải lương. Họ diễn trên sân khấu dã chiến dựng trên khoảng sân đình, chùa, miếu chật hẹp với tất cả sự tôn kính.

Hai chữ hát chầu được hiểu nôm na là hát để phục vụ cho thánh thần. Từ cuối tháng giêng đến tháng ba âm lịch, rất nhiều đình, miếu ở các địa phương tổ chức cúng tế. Đã thành truyền thống, trong dịp này, ban hội tề sẽ mời một đoàn nghệ sỹ về hát nhằm tạo không khí long trọng. Nhu cầu này làm xuất hiện các ông bà bầu chuyên đứng ra tổ chức show hát chầu. Trong số đó những bầu show nổi tiếng nhất có thể nhắc đến là nghệ sĩ Ngọc Khanh, Kim Yến…

Nghệ sĩ Ngọc Khánh cho biết: “Tiền công cho một show hát chầu ở đình miễu khá thấp nên chúng tôi thường mời các diễn viên lành nghề nhưng không tên tuổi. Tuy nhiên, trong trường hợp mạnh thường quân yêu cầu ban tổ chức mời ngôi sao thì lúc đó chúng tôi mới dám mời. Dù vậy, cứ 10 show thì có đến 7 show có yêu cầu ngôi sao”.



Nghệ sĩ Trọng Nghĩa và Tú Sương trong một show hát chầu tại một ngôi đình.

Dẫu tiền lương luôn thấp so với các show diễn chính thức nhưng một khi được mời các ngôi sao đều hăng hái tham gia. Bởi vì, người nghệ sĩ cảm nhận được rằng họ nhận được lộc từ thần thánh. Nói về điều này, nghệ sĩ Kim Yến bộc bạch: “Sau mỗi tuồng hát chầu là nghi thức tôn vương và tôn soái. Nếu trong đình thờ ông thì sẽ tiến hành nghi thức tôn vương, và nếu thờ bà thì sẽ tôn soái. Những nam nữ diễn viên nào được chọn tôn vương hoặc tôn soái xem như được phần phúc lộc cho cả năm. Đó là lý do mà họ nhiệt tình tham gia hát chầu”.

NSƯT Vũ Linh tiết lộ: “Từ trước đến giờ hầu như năm nào tôi cũng tham gia hát chầu. Với tôi không gian của ngôi đình hoặc miễu rất linh thiêng. Hát ở đây tôi có cảm giác như mình tri ân tổ nghiệp vậy. Nhiều khi tôi hát ở tận những huyện xã xa xôi hẻo lánh”. Theo nhiều nghệ sĩ, có nhiều ngôi đình hoặc ngôi miếu nổi tiếng linh thiêng nhưng không bao giờ tổ chức hát chầu. Vì thế, mỗi khi đến ngày cúng chính thức nhiều nghệ sĩ tự nguyện xin hát miễn phí với hy vọng được ân phước.

Danh tiếng và thu nhập

Tuy tiền công cho mỗi show hát chầu không cao nhưng do có nhiều show cộng lại thì tổng thu nhập trong tháng hát chầu cũng là con số đáng kể. Đối với các diễn viên trẻ chưa tên tuổi thì tiền cát sê này xem như là khoảng bù đáng kể cho những lúc thưa vắng show diễn. Nghệ sĩ Bình Tinh chia sẻ: “Nghệ sĩ cải lương tụi em phải bươn chải đủ thứ mới đảm bảo được cuộc sống. Vì vậy, nói hát chầu là hát cúng nhưng ai nhận được nhiều show có khi thu nhập vẫn cao hơn hát các chương trình chính thức vào mùa hoạt động cầm chừng”.

Trước đây, mùa hát chầu chỉ tập trung vào tháng giêng đến tháng ba âm lịch. Nhưng về sau, nhiều đình, miếu trong cả nước cũng mời nghệ sĩ về phục vụ nên mùa hát chầu được cộng thêm vào tháng 7 và những tháng cuối năm. Nhờ vậy, nhiều nghệ sỹ cải lương cũng chạy show hát chầu hầu như quanh năm. “Đình, miếu tổ chức hát chầu có ở khắp Bắc - Trung - Nam. Vì vậy, nghệ sĩ nào có mặt ở nhiều show hát chầu xem như được dịp tiếp cận với khán giả khắp nơi. Điều này góp phần để tên tuổi và nghệ sỹ được quảng bá rộng rãi hơn. Thế nên không khó để hiểu vì sao các nghệ sĩ rất xem trọng mùa hát chầu, dù nó không diễn ra tại nhà hát đúng nghĩa”, nghệ sỹ Trọng Nghĩa bộc bạch.

Nguyễn Huy
theo dv