Tuy chưa xác định được nguyên nhân chính thức của căn bệnh trầm cảm sau sinh (TCSS) nhưng các chuyên gia y tế cho biết, căn bệnh này đang có chiều hướng bùng phát mạnh trong giới phụ nữ hiện đại…
Bệnh… của xã hội hiện đại
Sau khi sinh con khoảng một tuần, chị Nguyễn Thị H (Long Biên, Hà Nội) bỗng nhiên rơi vào một trạng thái rất kỳ lạ: Lúc buồn, lúc vui nhưng không rõ lý do; khi thì lại cáu gắt vô cớ…; có lúc chị lại thấy nhạy cảm và rất dễ xúc động và có thể khóc bất cứ lúc nào. Không chỉ có vậy, nhiều khi chị thấy lo lắng, bức bối và chán ghét tất cả mọi thứ, kể cả đứa con gái xinh xắn, kháu khỉnh mà mình vừa dứt ruột sinh ra. Tình trạng càng trở nên nghiêm trọng khi mọi người xung quanh tỏ rõ sự khó chịu với tính khí thất thường của chị. Những trạng thái không bình thường này đã ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống gia đình vốn dĩ rất bình lặng của gia đình chị…
Ảnh minh họa.
Tương tự như chị H, chị Hoàng Thị L (Mỗ Lao, Hà Đông) cũng đang rơi vào một trạng thái khủng hoảng tâm thần trầm trọng không có lối thoát. Theo lời chị kể, những triệu chứng hoang mang, lo sợ, buồn chán… đó bắt đầu xuất hiện khi bác sỹ cho chị xuất viện. “Bắt đầu rời khỏi bệnh viện, tôi như người mất phương hướng, bồn chồn, lo lắng vì không biết mình sẽ phải làm gì sau khi trở về nhà. Không những thế, tôi cảm thấy hụt hẫng và vô cùng căng thẳng, trong đầu đặt ra hàng ngàn tình huống: Mình sẽ phải chăm sóc con thế nào đây, cho nó ăn như thế nào; khi nó bị ốm thì phải xử lý như thế nào; con mình bé xíu như thế nhỡ làm ngã nó thì sao…?” – Từ hoang mang, lo lắng…, chị lại tự trách mình đã không chịu học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước, rồi cảm thấy chán ghét chính bản thân mình. Chị cũng không hiểu tại sao mình lại có cảm giác như vậy. Trạng thái kỳ lạ đó chỉ thực sự chấm dứt khi chị được giải tỏa bởi các chuyên gia tâm lý…
Khóc hờn, lo lắng, buồn trách vô cớ cũng là những triệu chứng mà chị Phạm Quỳnh Chi, 28 tuổi (Đông Triều, Quảng Ninh) gặp phải sau khi sinh đứa con thứ hai. Khi gặp gỡ bác sỹ chuyên khoa, chị tỏ ra vô cùng hoang mang khi cho hay, bình thường chị là người rất lạc quan, yêu đời và luôn bình tĩnh trước mọi sự việc xảy ra. Vậy mà, không hiểu vì lý do gì chị lại mắc phải những rối loạn tâm thần đến mức trầm trọng như thế. “Tôi như muốn phát điên lên khi đối diện với những người xung quanh, kể cả chồng hay mẹ chồng. Mỗi khi con khóc, cơn hoảng loạn của tôi lại tái phát và tôi trút hết cơn giận đó vào người thân của mình. Cũng chính vì quá mệt mỏi và kiệt sức với việc chăm sóc con và những khúc mắc về tinh thần, tôi rơi vào trạng thái trầm cảm nặng nề, thậm chí không còn đoái hoài gì đến cả chuyện “gối chăn”…” – chị chia sẻ.
Phức tạp nhưng không khó chữa…!
Theo GS.TS. Lê Đức Hinh, Phó Chủ tịch Hội Thần kinh học Việt Nam, số phụ nữ mắc TCSS ngày càng có dấu hiệu gia tăng, nguyên nhân chính xác của chứng bệnh này vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, nhiều giả thiết cho rằng sự thay đổi của vài loại nội tiết tố sinh dục trong khi mang thai và ngay sau khi sinh có thể góp phần gây nên tình trạng bệnh. Ngoài ra, chứng TCSS còn liên quan đến sự chuyển biến lượng hormore trong máu. Đặc biệt, theo GS. Hinh, TCSS một phần là do hệ quả của lối sống hiện đại. Trước đây, người phụ nữ chưa tham gia nhiều vào công việc xã hội, nên nguy cơ mắc bệnh ít hơn. “Hiện nay, cuộc sống sôi động với nhiều áp lực đã khiến các bà mẹ trẻ chưa kịp học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước, chưa chuẩn bị sẵn tâm lý làm mẹ nên thường nảy sinh tâm lo lắng thái quá, dẫn tới trầm cảm” – ông Hinh khẳng định.
Nghiêm trọng hơn khi các chuyên gia y tế cho biết, những rối loạn về cảm xúc của bà mẹ mắc bệnh TCSS còn có thể lan tỏa sang cả những người thân của họ, nhất là các ông bố và bản thân đứa trẻ sau này. Cụ thể, đứa con của bà mẹ bị TCSS mà không được điều trị, có nhiều khả năng gặp phải những vấn đề về hành vi, ví dụ như khó ăn, khó ngủ, hiếu động thái quá, thậm chí là chậm chễ về phát triển ngôn ngữ. Còn người mẹ, nếu không được điều trị và điều trị không dứt điểm, triệu chứng trầm cảm sẽ kéo dài rất lâu, thậm chí trở thành chứng rối loạn trầm cảm kinh niên…
Cũng theo các chuyên gia y tế, đa số phụ nữ đều trải qua những triệu chứng thay đổi tâm lý từ ngày thứ 3, thứ 4 sau sinh và hầu hết đều thoát khỏi nó một cách nhẹ nhàng, không cần điều trị. Tuy nhiên, với những trường hợp bị trầm cảm kéo dài và ở mức độ căng thẳng quá mức thì cần sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa. Ở những trường hợp này, bà mẹ bị trầm cảm là do không biết cách chăm sóc con, quen nhận được sự hỗ trợ từ phía bệnh viện, gia đình nên họ thường có tâm lý ỷ lại. Để điều trị, các chuyên gia y tế và tâm lý khuyến cáo, ngoài việc phối hợp thuốc chống trầm cảm và tâm lý liệu pháp, các thành viên trong gia đình cần tạo ra một bầu không khí vui tươi, chan hòa tình cảm, cùng nhau chăm chút cho em bé mới chào đời để người mẹ cảm thấy yên tâm, không bị cảm giác tủi thân, lo lắng cho sức khỏe của bản thân mình và đứa con bé bỏng.
Không chỉ có vậy, người mẹ cũng cần được nghỉ ngơi thoải mái, chỉ làm việc nhẹ nhàng và tuyệt đối không nên gây ra cú sốc tâm lý lớn cho họ. Kèm theo đó là sự chủ động từ phía các bà mẹ trẻ trong việc chia sẻ suy nghĩ, công việc với người thân để giải tỏa gánh nặng. Bên cạnh đó, để giảm sự lo lắng quá mức, các chị em cũng nên tìm hiểu trước về cách chăm sóc bản thân và em bé lúc mới chào đời qua sách báo và kinh nghiệm từ bạn bè, người thân… Nếu có điều kiện, chị em cũng nên tham gia một khoá huấn luyện chăm sóc bé sơ sinh trước khi “vượt cạn”. Ở đó, chị em sẽ được học những kiến thức cơ bản về cách bế em bé, tắm và cho em bé ăn. Khi ấy, bạn sẽ cảm thấy thoải mái, tự tin hơn khi chăm sóc em bé sơ sinh trong những tuần đầu…
Một lưu ý mà sản phụ luôn cần ghi nhớ rằng ngoài chăm sóc con, sản phụ cũng cần chăm sóc cho bản thân, cố gắng dành thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn như nghe nhạc, đọc sách, đan len, đi dạo bộ… Những việc tuy rất đơn giản nhưng lại có thể giúp bạn thoải mái, thư thái hơn. Với trách nhiệm của mình, những người thân trong gia đình nên để ý xem thái độ, biểu hiện cùa người phụ nữ sau sinh. Nếu thấy sản phụ có các dấu hiệu như kể trên và kéo dài trong thời gian dài mà tình trạng không bớt thì nên đưa sản phụ đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ là nhân tố giúp điều trị bệnh thành công.
sonnyd ©VietSN
