Đă tṛn một tuần kể từ khi có quyết định phân công Thủ tướng Phạm Minh Chính làm Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia pḥng, chống dịch Covid-19.
Khi được hỏi về quyết định thay “Tư lệnh” trên mặt trận chống Covid, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, một nhà tài chính người Mỹ gốc Việt đang sống ở Việt Nam, nói với BBC Tiếng Việt rằng ông thấy quyết định này “không thực sự cần thiết và bất hợp lư”.
"Thủ tướng th́ phải lo việc quốc gia đại sự chứ sao lại để đi lo việc đó. Việc đó phải để một người khác làm. Nếu ông Đam mà mệt mỏi th́ có thể đề nghị một người khác làm."
Trong khi đó, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu từ Hà Nội, nói rằng ông ủng hộ việc Thủ tướng Phạm Minh Chính đứng đầu Ban pḥng chống dịch Covid vào thời điểm này.
“Đây là trận chiến chưa có tiền lệ, chưa có trong lịch sử của Việt Nam và trận chiến này như chúng ta thấy giặc ở đây là vô h́nh và chính v́ thế mà có lẽ cần phải có sự vận động ở cấp cao nhất của chính phủ là Thủ tướng để chỉ đạo."
Theo bạn, Thủ tướng có nên làm Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia pḥng, chống dịch Covid-19?
*****
VASEP: Nguy cơ găy đổ chuỗi sản xuất, xuất khẩu thủy sản ngay trước mắt
Nhiều doanh nghiệp thủy sản cân nhắc tới phương án sẽ ngưng hoạt động hoàn toàn, nếu trước 15/9 t́nh h́nh dịch bệnh chưa được ngăn chặn và các biện pháp giăn cách xă hội c̣n tiếp tục kéo dài.
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP) cho biết, theo kết quả khảo sát của VASEP, cho tới nay, tỷ lệ tiêm vaccine Covid-19 (mũi 1) của các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản trung b́nh là 40-50%. Trong đó, Cà Mau là địa phương có tỷ lệ tiêm nhanh và cao nhất.
Hiện nay đă có tới trên 50% nhà máy chế biến cá tra tại ĐBSCL và nhà máy chế biến thủy sản ở miền Đông Tp.HCM đóng cửa. 100% doanh nghiệp khảo sát cho rằng, "3 tại chỗ" chỉ là phương án cầm cự, tạm thời để doanh nghiệp duy tŕ sản xuất và nếu Chính phủ, các địa phương không có các biện pháp khôi phục khẩn cấp th́ nguy cơ đổ vỡ toàn chuỗi sản xuất từ nuôi trồng - khai thác - chế biến - kinh doanh - xuất nhập khẩu đang hiện tiền trước mắt.
Theo phản ánh của các doanh nghiệp chế biến tôm tại Cà Mau, Sóc Trăng và Bạc Liêu - ba địa phương dẫn đầu về sản lượng và sản xuất tôm của cả nước, hiện nay, diễn biến dịch bệnh Covid-19 phức tạp và các tỉnh đều thực hiện giăn cách xă hội theo Chỉ thị 16 nên không chỉ việc lưu thông hàng hóa, mua bán con giống, thu hoạch tôm gặp khó khăn mà các nhà máy cũng đă phải giảm công suất chế biến 60-70%, thiếu hụt công nhân, chi phí tăng cao.
Nhiều doanh nghiệp cho rằng, hiện nay, ngành tôm Việt Nam đă trễ nhịp so với cơ hội thị trường nhưng nếu các địa phương mau chóng có giải pháp kiểm soát dịch bệnh vào cuối tháng 8 để phục hồi sản xuất th́ vẫn c̣n cơ hội, giá tôm tăng trở lại, nhưng muộn hơn th́ coi như cơ hội năm nay trôi qua. Từ tháng 9 trở đi là thời điểm các nhà máy bước vào cao điểm thu mua nguyên liệu, chế biến và xuất khẩu nhưng với t́nh h́nh hiện tại th́ chắc chắn nguồn cung tôm sẽ bị đảo lộn, thiếu hụt cho tới cuối năm, thậm chí kéo dài sang năm 2022.
C̣n với các doanh nghiệp chế biến cá tra tại ĐBSCL, từ cuối tháng 7/2021, dịch bệnh lan từ Tp.Hồ Chí Minh xuống các tỉnh miền Tây th́ các doanh nghiệp ngành này hứng chịu đầu tiên, có tới 50% doanh nghiệp tại một số địa phương vùng trọng điểm phải đóng cửa, cá tra nuôi tại ao của công ty vượt size do các nhà máy ngừng hoạt động hoặc giảm tối đa công suất. Một số doanh nghiệp nuôi cá tra thời gian nuôi bị kéo dài, mật độ lớn khiến cá chết hàng chục tấn mỗi ngày. Hiện nay, ước tính, công suất hoạt động của toàn ngành cá tra chỉ từ 10 - 20%.
Tại Hậu Giang, hầu hết nhà máy thủy sản đă đóng cửa nếu không đáp ứng được "3 tại chỗ", thiếu công nhân, việc đi lại gặp nhiều khó khăn, hơn thế nhiều nhà máy chế biến nằm trong "vùng đỏ" nên toàn bộ lao động từ "vùng xanh" không tới làm việc được tại nhà máy. Một số nhà máy thời gian đầu cố gắng thực hiện "3 tại chỗ" để duy tŕ công ăn việc làm cho người lao động, trả hợp đồng các đơn hàng đă kư tuy nhiên cũng buộc phải ngưng hoạt động sau 1 tháng do phát sinh chi phí quá lớn như: tiền thuê khách sạn, KTX, nhà ở, lương, tiền ăn, chăm sóc y tế, thuê cán bộ y tế xét nghiệm...
Một số doanh nghiệp khác tại ĐBSCL ngưng hoạt động th́ chuyển hàng từ kho trữ để trả dần đơn hàng cho khách. Cho tới nay, hầu hết các doanh nghiệp chế biến đều đă cạn cả nguyên liệu và thành phẩm trong kho nên đă dừng hoàn toàn.
Nhiều doanh nghiệp chế biến cá tra tại Bến Tre đă ngừng chế biến cá tra từ đầu tháng 8/2021 do việc đi lại, vận chuyển, nuôi trồng gặp khó khăn, công nhân lo ngại bị nhiễm bệnh nên cũng xin nghỉ. Tỷ lệ doanh nghiệp chế biến được chích vaccine hiện dưới 15%. Để cầm cự sản xuất, một số doanh nghiệp cố gắng chế biến nghêu nhưng giá thấp nên cũng đang xem xét ngưng hoạt động. Thêm nữa, không ít khách hàng nhập khẩu đ̣i hủy hợp đồng và t́m khách hàng thay thế với lư do chậm tiến độ giao hàng.
C̣n tại Đà Nẵng, sau khi thành phố thông báo giăn cách th́ toàn bộ doanh nghiệp chế biến thủy sản cũng đă đóng cửa. Một số doanh nghiệp dự kiến thực hiện "3 tại chỗ" để sản xuất cầm cự nhưng thiếu công nhân chế biến sâu trầm trọng. Doanh nghiệp xuất khẩu tôm của địa phương này xác định mở cửa hoạt động th́ chỉ thu mua tôm nguyên liệu để làm hàng tôm PD đơn giản. Tuy nhiên, giá tôm loại này của Việt Nam không thể cạnh tranh được với tôm Ấn Độ và Ecuador trên nhiều thị trường. "1 miếng khi đói bằng 1 gói khi no", đại diện Thuan Phuoc Corp đề nghị nhà nước xem xét mở quỹ BHXH, BHTN chung tay cùng các doanh nghiệp trong việc chi trả lương, bảo hiểm cho người lao động
Ngoài ra, tại các địa phương ven biển như: B́nh Định, Phú Yên, Khánh Ḥa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang, doanh nghiệp đă giảm tối đa công suất chế biến, hoạt động cầm chừng. Cả người dân và doanh nghiệp đều gặp rất nhiều khó khăn do một số cảng cá bị phong tỏa do có ca nhiễm Covid-19, tỷ lệ công nhân và người lao động được tiêm vaccine rất thấp, chi phí cho hoạt động "3 tại chỗ" quá cao.
Do đó, nhiều doanh nghiệp cân nhắc tới phương án sẽ ngưng hoạt động hoàn toàn nếu trước 15/9, t́nh h́nh dịch bệnh ở các địa phương chưa được ngăn chặn và các biện pháp giăn cách xă hội c̣n tiếp tục kéo dài.
