Trung Quốc đă buộc phải cải tiến quân đội để tránh lặp lại những vụ việc "mất mặt" như vậy.
Sự cố hổ thẹn
Theo các chuyên gia, cuộc cạnh tranh kéo dài giữa Trung Quốc và Mỹ - bao gồm nhiều thập kỷ đối đầu về vấn đề đảo Đài Loan - chính là động lực cho việc hiện đại hóa Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), bao gồm việc xây dựng một hạm đội hải quân tiên tiến và phát triển hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu.
Dù Bắc Kinh từ lâu đă coi Mỹ là đối thủ lớn, nhưng khi vấp phải bước lùi trong vụ bắn thử tên lửa ở eo biển Đài Loan vào năm 1996, Trung Quốc đă buộc phải chấp nhận hiện đại hóa hải quân và học hỏi từ đối thủ.
Lu Li-Shih, cựu giảng viên tại Học viện Hải quân Đài Loan ở Cao Hùng, cho biết: "Trung Quốc không chỉ muốn thu hẹp khoảng cách với Mỹ mà c̣n tận dụng một số lợi thế đi sau để tập trung vào việc phát triển vũ khí thế hệ tiếp theo."
Ông nói: "Là người đi sau, Bắc Kinh đă nhận ra sự cần thiết phải tập trung vào phát triển công nghệ vũ khí thế hệ mới. Mục tiêu cuối cùng của PLA không chỉ là hiểu các chiến lược và chiến thuật tác chiến của Mỹ mà c̣n tránh để đối thủ có được thông tin t́nh báo về kế hoạch của Trung Quốc."
Bắc Kinh coi Đài Loan là một phần lănh thổ của Trung Quốc và không loại trừ việc sử dụng vũ lực để "thống nhất" đảo này.
Trung Quốc có hai tàu sân bay hoạt động đầy đủ chức năng. Ảnh: CCTV
Bắc Kinh đă chuẩn bị trong nhiều thập kỷ cho khả năng phải sử dụng vũ lực để "đánh chiếm" Đài Loan. Tuy nhiên, Trung Quốc đă phải chịu một lần thất bại vào năm 1996. Trong năm đó, Mỹ đă cử một hạm đội hải quân tới eo biển Đài Loan khi Trung Quốc đang tiến hành một vụ phóng tên lửa thử nghiệm ở vùng biển gần căn cứ quân sự Keelung của Đài Loan.
Trong quá tŕnh thử nghiệm, hai tên lửa của PLA đă biến mất khỏi hệ thống theo dơi và có ư kiến cho rằng trục trặc là do quân đội Mỹ đă cố t́nh làm gián đoạn Hệ thống Định vị Toàn cầu (GPS) của họ.
Các nguồn tin quân sự cho biết nỗi hổ thẹn do vụ việc gây ra đă trở thành động lực để Bắc Kinh phát triển hệ thống định vị vệ tinh của riêng ḿnh - Bắc Đẩu (Beidou) - và đă được hoàn thành với việc phóng tàu thăm ḍ cuối cùng vào tháng 6 năm ngoái.
PLA hiện có thể sử dụng hệ thống này để dẫn đường cho tên lửa mà không sợ bị đối thủ làm gián đoạn.
Cũng như Bắc Đẩu, quá tŕnh hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc đă chứng kiến sự phát triển của chương tŕnh không gian, máy bay thế hệ tiếp theo, tàu chiến, tên lửa siêu thanh và máy bay không người lái.
Đẩy mạnh cải tiến
Hải quân PLA là lực lượng lớn thứ hai thế giới sau Mỹ, với khoảng 350 tàu và tàu ngầm, trong đó có hơn 130 tàu chủ lực tác chiến mặt nước. Hải quân Mỹ chỉ có 293 tàu.
Trung Quốc có hai tàu sân bay được đưa vào hoạt động - tàu Liêu Ninh và Sơn Đông - cả hai đều dựa trên tàu lớp Kuznetsov thời Liên Xô. Ban đầu được trang bị hơn 10 hệ thống tên lửa chống hạm hải quân P-700 Granit, nhưng sau đó các tên lửa này đă được dỡ bỏ để nhường chỗ cho nhiều máy bay hơn.
Andrei Chang, tổng biên tập của Tạp chí Quốc pḥng Kanwa có trụ sở tại Canada, cho biết điều này là do PLA quyết định học hỏi từ Mỹ.
"Ngày nay, các tàu sân bay Liêu Ninh và Sơn Đông chỉ là những sân bay cất và hạ cánh thuần túy giống như các tàu sân bay của Mỹ, nhưng thiết kế ban đầu của tàu lớp Kuznetsov là một tàu tuần dương có khả năng tấn công trên biển và đối không," ông nói.
Căng thẳng về vấn đề Đài Loan vẫn tiếp diễn kể từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức.
Ít ngày trước, 25 máy bay của PLA đă bay vào vùng "nhận dạng pḥng không" của Đài Loan. Đài Bắc cho rằng đây là vụ xâm nhập lớn nhất từng được ghi nhận. Vào ngày 7/4, tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường của Hải quân Mỹ USS John S. McCain đă đi qua eo biển Đài Loan chỉ vài giờ sau khi một máy bay phản lực do thám Ep-3E của Không quân Mỹ thực hiện chuyến bay giám sát kéo dài hai giờ tại một khu vực nơi eo biển Đài Loan tiếp giáp với Biển Đông.
Vào tháng 3, tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke USS John Finn - một phần của Nhóm tấn công Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt trong hạm đội 7 đang hoạt động ở Thái B́nh Dương - cũng đi qua eo biển Đài Loan.
Ông Lu nhận định rằng các cuộc diễn tập tạo cơ hội cho quân đội hai nước Mỹ-Trung học hỏi lẫn nhau. Ông nói: "Cả quân đội Mỹ và PLA đều tận dụng các cuộc đối đầu như một cuộc huấn luyện thường lệ, v́ họ đang cố gắng định lượng sức mạnh thực chiến của nhau".
"PLA cần những cuộc đối đầu như vậy để đưa ra các chỉ tiêu hoạt động chung của riêng ḿnh."
Song Zhongping, một cựu chỉ huy của PLA, cho biết cuộc giao tranh giữa PLA và quân đội Mỹ ở eo biển Đài Loan có thể được coi là sự phản ánh sự đối đầu về công nghệ và quân sự của hai nước.
Ông nói: "Người Mỹ đang gây áp lực nhiều hơn lên Trung Quốc, không chỉ về vấn đề Đài Loan, mà c̣n trong các tranh chấp lănh thổ ở Biển Đông, Tân Cương và các khu vực khác, việc này ép buộc PLA phải tăng cường khả năng quân sự".
"PLA sẽ sử dụng phương thức hiệu quả nhất và tốn kém ít nhất để giải quyết vấn đề Đài Loan, và chi phí đó sẽ giảm xuống khi PLA trở thành một lực lượng vũ trang hiện đại sẵn sàng chiến đấu thực sự."
Andy Tian, chủ tịch Viện nghiên cứu quản trị toàn cầu ở Bắc Kinh, cho biết việc Mỹ thúc đẩy sự phát triển chung của công nghệ và quân đội của họ đă cho Trung Quốc một mô h́nh để noi theo.
"Sự cạnh tranh của Trung Quốc với Mỹ tiếp tục thúc đẩy PLA kiểm tra lại các phương pháp và thiên hướng hiện đại hóa quân đội của họ."
VietBF @ Sưu tầm
