|
R11 Tuyệt Thế Thiên Hạ
Join Date: Jan 2008
Posts: 149,162
Thanks: 11
Thanked 14,108 Times in 11,269 Posts
Mentioned: 3 Post(s)
Tagged: 1 Thread(s)
Quoted: 44 Post(s)
Rep Power: 185
|
Cho đến bây giờ vụ khủng hoảng chính trị Ai Cập chỉ c̣n hai cách kết thúc: Hoặc là hàng trăm ngàn dân chúng biểu t́nh chống đối dữ dội từ hơn một tuần lễ sẽ thành công lật đổ Tổng Thống Hosni Mubarak, hoặc là quân đội sẽ giúp tái lập được trật tự an ninh.
Quân đội không muốn can thiệp
Cách thứ nh́ có lẽ không c̣n là triển vọng khi quân đội hôm Thứ Hai đă hứa sẽ không bắn vào những người biểu t́nh. Một phát ngôn viên đọc bản tuyên cáo của quân đội nói rằng họ “công nhận sự chính đáng trong các đ̣i hỏi của người dân và muốn thi hành bổn phận bảo vệ đất nước cũng như dân chúng”, chỉ thêm lời cảnh cáo những người biểu t́nh không nên có hành động ǵ “gây nguy hại cho an ninh quốc gia hay hư hại tài sản”. Điều ấy cho thấy quân đội sẽ không muốn dùng vũ lực để bảo vệ sự tồn tại của Tổng Thống Mubarak và mất sự hậu thuẫn của quân đội là một đ̣n trí mạng cho chế độ của ông.
Nỗ lực làm dịu t́nh h́nh của Tổng Thống Mubarak bằng việc giải tán chính phủ, sa thải bộ trưởng nội vụ, người chỉ huy lực lượng cảnh sát đàn áp làm thiệt mạng ít nhất 100 người và hàng ngàn người khác bị thương, đă không có kết quả ǵ. Những người biểu t́nh khẳng định “không chấp nhận đời sống trở lại như cũ cho tới khi ông Mubarak ra đi”.
Hôm Thứ Hai tại công trường Giải Phóng (Tahrir) ở trung tâm thủ đô Cairo, hơn 10,000 người tụ tập đánh trống, chơi nhạc và hô khẩu hiệu đ̣i Tổng Thống Hosni Mubarak từ nhiệm. Nhiều người biểu t́nh leo lên các chiến xa đă được điều động đến công trường nhưng các binh sĩ không tỏ ra có ư định hành động can thiệp nào. Những lănh tụ biểu t́nh kêu gọi một cuộc tập họp 1 triệu người vào ngày Thứ Ba mặc dầu Tổng Thống Mubarak bày tỏ thái độ ḥa giải bằng việc chỉ định Phó Tổng Thống Omar Suleiman điều đ́nh với phía đối lập về việc sửa đổi Hiến Pháp.
Lên đài truyền h́nh tối Thứ Hai, ông Suleiman không cho biết chi tiết cũng như thời điểm trù liệu khởi đầu những cuộc thương thảo. Trong khi đó các lănh tụ đối lập - trong số có ông Mohamed ElBaradei, nhà bênh vực dân chủ, cựu giám đốc cơ quan nguyên tử quốc tế và được giải Ḥa B́nh Nobel - nói rằng chưa sẵn sàng với cuộc đối thoại. Ngoài ra những người biểu t́nh xác định không lănh tụ đối lập nào là đại diện của họ trong mục tiêu cuối cùng và duy nhất là Tổng Thống Mubarak từ chức.
Nan đề đạo lư của Hoa Kỳ ở Ai Cập
Giống như hơn 30 năm trước đây với Iran, những giới lănh đạo ở Washington đang phải chật vật đương đầu với t́nh thế tại Ai Cập. Cuộc cách mạng Hồi Giáo Iran tháng 2 năm 1979 đă lật đổ quốc vương Mohammad Rez Sh h Pahlavi, một chế độ đă nhận hàng tỷ dollars viện trợ của Hoa Kỳ, cũng như chế độ của Tổng Thống Hosni Mubarak ở Ai Cập từ 29 năm qua sắp đi đến chỗ kết thúc.
Hoa Kỳ luôn luôn thể hiện mâu thuẫn về mặt đạo lư khi một mặt cổ vũ dân chủ nhân quyền ở mọi quốc gia, mặt khác vẫn tán trợ các chế độ độc tài được coi là đồng minh chủ yếu trong sự ổn định chiến lược phức tạp trên thế giới.
Đây là hậu quả của đường lối chính trị thực dụng (realpolitik) mà Hoa Kỳ đă theo đuổi từ trước đến nay ở Nam Mỹ, Á Châu và Trung Đông, trong đó an ninh và lợi ích quốc gia là yếu tố hàng đầu. Không vị tổng thống Hoa Kỳ nào bước vào Ṭa Bạch Ốc với quyết tâm bênh vực nhân quyền hơn Jimmy Carter, nhưng ông phải chấp nhận chế độ vương quốc Iran đă là một đồng minh trọng yếu từ lâu, cho đến khi Hoa Kỳ không thể làm ǵ để bảo vệ trước phong trào nổi dậy của quần chúng, Tổng Thống Richard Nixon và cố vấn Henry Kissinger thể hiện đường lối chính trị thực dụng rơ ràng nhất trong những vấn đề Liên Xô, Trung Cộng, Việt Nam và Israel.
T́nh thế Ai Cập không phải là mới, 5 tổng thống Hoa Kỳ từ Ronald Reagan qua George Bush, Bill Clinton, George W. Bush đến Barack Obama vẫn coi Tổng Thống Hosni Mubarak là đồng minh chiến lược của Hoa Kỳ có vai tṛ quan trọng nhất ở Trung Đông. Ông là người đă duy tŕ và thực thi bản hiệp ước ḥa b́nh với Israel do người tiền nhiệm, Tổng Thống Anwar Sadat, kư kết năm 1979. Mubarak cũng đóng góp rất nhiều vào sự ổn định ḥa b́nh, dù chưa là bền vững, giữa Israel và thế giới Á Rập.
Những tiết lộ gần đây của WikiLeaks cho thấy các nhà ngoại giao Hoa Kỳ đă báo cáo về Washington cho biết Ai Cập ngày càng bất ổn với nhiều vấn đề khó khăn do vị tổng thống đă nắm giữ chính quyền suốt 30 năm và cai trị theo cách một nhà độc tài quân phiệt. Trong bài nói chuyện lịch sử năm 2009 ở Cairo với ư hướng Hoa Kỳ mở rộng tiếp cận đến thế giới Hồi Giáo, Tổng Thống Obama xác định t́nh hữu nghị của Hoa Kỳ với Ai Cập nhưng không thiếu lời nhắc nhở mạnh mẽ về xây dựng dân chủ. Tuy nhiên Hoa Kỳ không thể có biện pháp ǵ để thúc ép Mubarak cải cách theo tiến tŕnh dân chủ hóa chế độ mặc dầu hằng năm đă viện trợ quân sự và kinh tế cho Ai Cập khoảng $1.5 tỷ.
Và ngày nay khi dân chúng Ai Cập nổi dậy, Hoa Kỳ cũng không có giải pháp trợ lực lật đổ Mubarak v́ ít nhất hăy c̣n hai đồng minh quan trọng khác ở Trung Đông trong t́nh thế tiềm tàng đi tới bất ổn: Saudi Arabia và Jordan. Thế khó xử của Hoa Kỳ luôn luôn là phải cân bằng lợi ích an ninh quốc gia với cổ vũ nguyên tắc dân chủ. Cho đến bây giờ ở Ai Cập chưa có phong trào bài Mỹ mạnh mẽ như tại Iran năm 1979, tuy vậy nếu Washington trực tiếp can thiệp t́m một đường lối giải quyết th́ hậu quả có thể đi tới chỗ đó.
Dù sao sau thái độ im lặng và một vài biểu hiện vụng về ban đầu, trước t́nh h́nh biến chuyển nhanh ở Ai Cập, đến nay chính quyền Obama đă mặc nhiên thừa nhận, dù không chính thức lên tiếng, sự chuyển đổi lănh đạo ở Ai Cập là kết luận không thể khác. Tại Washington, phát ngôn viên Ṭa Bạch Ốc, ông Robert Gibbs bác bỏ việc Tổng Thống Mubarak loan báo tân chính phủ, nói rằng t́nh h́nh hiện nay ở Ai Cập đ̣i hỏi phải có hành động cải cách thật sự chứ không phải những bổ nhiệm mới.
Ngân hàng, trường học và thị trường chứng khoán ở Cairo tiếp tục đóng cửa, hệ thống Internet vẫn bị ngăn chặn. Tại phi trường quốc tế Cairo, cảnh tượng hỗn loạn vẫn tiếp diễn khi hàng ngàn người ngoại quốc t́m cách ra khỏi quốc gia này và các quốc gia trên khắp thế giới vội vă gửi phi cơ đến đón kiều dân của họ về.
Ṭa Bạch Ốc nói Tổng Thống Barack Obama đă gọi điện thoại cho các nhà lănh đạo Anh, Thổ Nhĩ Kỳ, Israel và Saudi Arabia hồi cuối tuần qua để cho hay rằng Mỹ muốn có sự kềm chế và một sự chuyển tiếp có trật tự sang một chính phủ mới. Ngoại trưởng các quốc gia trong khối EU kêu gọi có sự chuyển tiếp ôn ḥa và cảnh cáo về sự chiếm giữ quyền lực của thành phần tôn giáo quá khích.
Đối với Israel, sự lo lắng là phe Hồi Giáo cực đoan Muslim Brotherhood có thể sẽ nắm được vai tṛ trọng yếu trong chính quyền Ai Cập tương lai và hiệp ước ḥa b́nh Israel-Ai Cập không c̣n được duy tŕ.
Tờ nhật báo bảo thủ Haaretz của người Do Thái, bằng nhận định bi quan viết trong một bài xă luận: “Jimmy Carter đi vào lịch sử Hoa Kỳ như ‘vị tổng thống để mất Iran’. Barack Obama sẽ là vị tổng thống ‘đánh mất Thổ Nhĩ Kỳ, Lebanon, Ai Cập’ và tuyến đồng minh của Mỹ ở Trung Đông sụp đổ.
[I][RIGHT]Hà Tường Cát/Người Việt (tổng hợp)
|
Biến động chính trị Ai Cập và thế khó xử của Hoa Kỳ
