7/2
Bắc Kinh đang tăng cường các nền tảng đa phương của ḿnh để đóng một vai tṛ lớn hơn trong việc định h́nh trật tự thế giới mới, giống như Hoa Kỳ và NATO đang mở rộng ảnh hưởng nhằm chống lại các thách thức từ Trung Quốc.
Các quan chức Bắc Kinh kêu gọi Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) do Trung Quốc đứng đầu phản đối chủ nghĩa bá quyền và đối đầu giữa các khối trong cuộc thảo luận bàn tṛn nhân kỷ niệm 20 năm ngày kư điều lệ của nhóm vào hôm thứ Tư.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị kêu gọi các nước thành viên khối an ninh khu vực tăng cường đoàn kết và hợp tác, kiên quyết phản đối sự can thiệp từ bên ngoài và tiếp tục thể hiện “sự ủng hộ vững chắc” đối với sự phát triển của nhau.
Ông Vương Nghị cho biết Trung Quốc sẵn sàng làm việc với các quốc gia thành viên để “chống lại sự uy hiếp bá quyền, kiên quyết chống lại tâm lư Chiến tranh Lạnh” và thúc đẩy dân chủ hóa quan hệ quốc tế.
Tổng thư kư SCO Zhang Ming cho biết nhóm nên cải tổ và cải thiện bản thân và có “can đảm để phát huy năng lượng tích cực trên trường quốc tế”.
Iran dự kiến sẽ chính thức trở thành thành viên thứ 9 của SCO tại hội nghị thượng đỉnh của nhóm vào tháng 9, kết thúc quá tŕnh gia nhập bắt đầu từ năm ngoái. Đây sẽ là lần mở rộng đầu tiên của tập đoàn kể từ khi Ấn Độ và Pakistan gia nhập vào năm 2017.
Muhammad Hassan Shekholeslami, chủ tịch Viện Nghiên cứu Chính trị và Quốc tế, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Tehran, cho biết Iran sẽ mang lại tiềm năng và cơ hội cho nhóm v́ lợi thế địa lư, nguồn nhân lực và năng lượng dồi dào.
Vào ngày 25 tháng 6, Tổng thống Belarus Aleksandr Lukashenko đă yêu cầu sự hỗ trợ của Nga trong việc nâng cấp vị thế của đất nước ông trong SCO, nơi nước này hiện là quan sát viên.
Khối BRICS, bao gồm các thị trường mới nổi như Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, cũng đang nhanh chóng mở rộng thành viên của ḿnh.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết Argentina và Iran đă nộp đơn xin gia nhập BRICS hôm thứ Hai. “Trong khi Ṭa Bạch Ốc đang suy nghĩ những ǵ để ngắt kết nối, cấm hoặc làm hỏng thế giới, Argentina và Iran đă nộp đơn xin gia nhập BRICS”, bà viết trên kênh Telegram của ḿnh.
Diễn biến này diễn ra khi Trung Quốc bị Nato coi là “thách thức” trong bản kế hoạch chiến lược của ḿnh, trong khi Nga, cũng là một thành viên của SCO, bị nhắm đến là “mối đe dọa trực tiếp và đáng kể nhất đối với an ninh của các đồng minh”. Nato đă thông qua bản thiết kế vào thứ Tư trong hội nghị thượng đỉnh ở Madrid.
Thụy Điển và Phần Lan dường như được thiết lập để trở thành thành viên nhanh chóng của Nato sau khi Thổ Nhĩ Kỳ dỡ bỏ phủ quyết về việc họ gia nhập vào thứ Ba – một bước tiến lớn cho việc mở rộng liên minh quân sự gồm 30 thành viên.
Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand đă tham dự cuộc họp Nato lần đầu tiên trong tuần này. Việc bao gồm bốn quốc gia châu Á-Thái B́nh Dương đă thu hút phản ứng mạnh mẽ từ Bắc Kinh, trong đó các nhà ngoại giao Trung Quốc cho rằng sự bành trướng của NATO sẽ dẫn đến nhiều xung đột hơn trong khu vực.
Yang Jin, đồng nghiệp nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xă hội Trung Quốc, cho biết điều quan trọng đối với Trung Quốc và Nga là xây dựng ḷng tin lẫn nhau với các nước trong khu vực, đóng một vai tṛ lớn hơn trong việc định h́nh trật tự quốc tế thông qua các nhóm như SCO, và thúc đẩy quan hệ kinh tế với các tổ chức như BRICS.
Tuy nhiên, ông cho biết Nato và SCO khác nhau về bản chất v́ trước đây là một liên minh quân sự chặt chẽ và liên minh sau tập trung hơn vào các vấn đề an ninh khu vực và phát triển kinh tế.
“Việc mở rộng của cả hai có ư nghĩa khác nhau. Việc mở rộng Nato, một tổ chức quân sự với lực lượng phản ứng nhanh, dự kiến bao gồm Thụy Điển và Phần Lan, sẽ gây ra lo lắng và bất an ở các nước láng giềng”, Yang nói.
“Nhưng SCO chủ yếu tập trung vào hợp tác năng lượng, kinh tế, thương mại và giao lưu nhân dân và văn hóa.”
Ông cho rằng nếu SCO thành lập lực lượng riêng của ḿnh, nhóm có thể mất thành viên do một số nước nhỏ chủ yếu t́m kiếm sự hợp tác kinh tế và sự cân bằng giữa các cường quốc lớn trong các tổ chức quốc tế này.
Wang Xianju, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nga tại Đại học Renmin, cho biết SCO nên thiết lập một cơ chế quản lư để giải quyết các xung đột và xích mích ở biên giới giữa các quốc gia thành viên.
“Việc mở rộng là điều bắt buộc và một trong những chương tŕnh nghị sự chính của hội nghị thượng đỉnh vào tháng 9 là giải quyết tư cách thành viên của Iran”, ông Wang nói thêm.
Wang cũng đề nghị SCO tăng tốc hợp tác với ASEAN và Hiệp hội Hợp tác Khu vực Nam Á để thúc đẩy quan hệ với các nước Đông Nam Á và Nam Á.
ND
|