Lần nào ra Hà Nội, lăo nhạc sĩ 91 tuổi cũng chọn khách sạn ở Cầu Gỗ, gần căn nhà ông thủa nhỏ để chiều chiều đi dạo Hồ Gươm, ngồi uống café trong một quán Tây và ôn lại những kỷ niệm.
Gặp ông trong một ngày thời tiết thất thường, lúc mưa, lúc nắng. Cô nhân viên phục vụ bàn ṭ ṃ hỏi phóng viên: “Ai đấy ạ?... Phạm Duy là ai ạ? Lứa 9x chúng em chỉ biết nhạc teen thôi”. Nhưng có thể, 5 năm, 10 năm nữa, cô nhất định sẽ biết Phạm Duy, sẽ nghe Phạm Duy. Bởi nhạc Phạm Duy, cũng như nhạc Trịnh Công Sơn - đă trở thành "đặc sản" âm nhạc của người Việt, dù hai ḍng nhạc ấy hơi trái chiều về cảm xúc. Nhạc Trịnh Công Sơn thiên về buồn trong khi nhạc Phạm Duy ngay khi nói về chuyện buồn, cũng vẫn rạng rỡ một tinh thần lạc quan. Phạm Duy thiệt tḥi so với Trịnh Công Sơn khi hơn ngh́n bài hát của ông mới được cấp phép cỡ một trăm bài. “Có lẽ tôi phải chết đi sống lại chừng 10 lần mới được phổ biến hết các ca khúc. Nhưng trăm bài là cũng được rồi. Coi như đủ xài” - Phạm Duy tếu táo.
91 tuổi, Phạm Duy vẫn có thể tự đi lại, tự đọc mà không cần kính, tinh thần lúc nào cũng minh mẫn và sảng khoái.
Sung sướng v́ được cấp phép "Trường ca Hàn Mạc Tử"
Sáng 21/7, Phạm Duy nhận được tin vui khi đang chuẩn bị cho đêm nhạc “Người phiêu lăng”. Với Phạm Duy, đây là cả bước ngoặt cho âm nhạc của ông tại Việt Nam dù trước đó, Trường ca Hàn Mạc Tử đă được mang đi biểu diễn khắp các tiểu bang nước Mỹ, sang Anh, Pháp, Đức… trong nhiều năm. Sau 23 năm ra đời, tác phẩm đồ sộ này mới chuẩn bị được ra mắt khán giả quê nhà. Phạm Duy khoe, ông sẽ làm hẳn một chương tŕnh để giới thiệu Trường ca Hàn Mạc Tử - công tŕnh được hoàn thành từ 90 tác phẩm của nhà thơ tài hoa bạc mệnh. “Từ khi tôi về nước, khán giả mới biết đoạn đầu sự nghiệp của tôi là những ca khúc chứ không biết những công tŕnh lớn của tôi. Trường ca Hàn Mạc Tử được ra mắt, tôi rất sung sướng v́ có cơ hội đưa ra một bộ mặt khác của tôi” - Phạm Duy hào hứng chia sẻ.
91 tuổi, Phạm Duy vẫn vô cùng lịch thiệp với phụ nữ. Ông cúi đầu nghiêng ḿnh nhận hoa từ người hâm mộ trong đêm "Phạm Duy - Người phiêu lăng".
Những trường ca tốn nhiều công sức, tâm huyết để tạo nên nhưng lại kén người nghe v́ dễ làm mệt tai khán giả. Phạm Duy bày tỏ, khi làm, ông không chú trọng đến việc, người ta có hưởng ứng nó không, mà chỉ làm theo sức của ḿnh. Điều thôi thúc ông viết Trường ca Hàn Mạc Tử là khi sang Mỹ, Phạm Duy bắt đầu theo đuổi giấc mơ: làm sao để giới thiệu nhạc Việt Nam ra thế giới. Vậy phải có những công tŕnh quy mô và không c̣n ǵ tốt hơn là t́m đề tài từ những thi sĩ lớn. Phải mất vài năm, Phạm Duy mới hoàn thành bản trường ca gồm nhiều chương khúc, nói lên cuộc đời người thi sĩ mắc bệnh phong, có đức tin vào Đức mẹ và được ḷng tin cứu rỗi, vượt qua những đau khổ để sáng tác những tác phẩm giá trị.
Theo t́m ṭi, đúc kết của Phạm Duy, từ xưa đến nay, tất cả những bài thơ được phổ biến rộng răi đều phải do h́nh thức ngâm hoặc ca. Thế mới có Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc... Nếu chỉ in ra mà đọc th́ không thú vị bằng việc được nghe hát. Ông muốn tận dụng thói quen đó, dùng âm nhạc để phổ biến tác phẩm văn chương. Phạm Duy tự hào, trước đây, đă có nhiều người sáng tác về Hàn Mạc Tử nhưng không ai làm đầy đủ như ông. Phạm Duy cho biết, cái khó nhất khi làm là bài thơ nào của Hàn Mạc Tử cũng trúc trắc, không b́nh dị như người ta. Nhưng ông không sửa bất cứ chữ nào của Hàn Mạc Tử mà chỉ láy đi, láy lại, phá vỡ nhịp song thất của thơ. Giống như trong Trường ca Kiều, người nghe sẽ không c̣n thấy nhịp thơ lục bát mà Nguyễn Du sử dụng. Nhân khi miên man về trường ca, Phạm Duy hănh diện khoe, ông đă hoàn thành Trường ca Kiều, nhưng mới thu thanh được 3 phần, phần thứ tư th́ chưa đủ tiền thực hiện.
Không bao giờ bỏ vợ v́ người t́nh
Cách đây gần hai năm, cũng trong lần ra Hà Nội, Phạm Duy từng tâm sự: Trường ca Kiều là thứ ông muốn hoàn thành trước khi nhắm mắt. Nhưng may mắn khi công tŕnh này đă xong, Phạm Duy vẫn khỏe và minh mẫn. Ông vẫn đi tới các tỉnh thành lớn, nói chuyện để khán giả hiểu thêm về các sáng tác của ḿnh, nhất là việc phổ nhạc cho thơ. Phạm Duy bảo, ông không bao giờ nghĩ ḿnh đă già, lúc nào cũng thấy ḿnh là chàng trai 19. “Ông trời chưa bắt tôi đi chầu tổ tiên, ông ấy c̣n cho tôi sống ngày nào th́ tôi cứ tự do mà vui chơi, tự do yêu người, yêu đời” - Phạm Duy cười, những lọn tóc trắng như cước bay bay dưới làn gió tỏa ra từ quạt máy.
Rất thoải mái, Phạm Duy trải ḷng: “Tôi kính trọng đàn bà với tư cách người khác giống. Tôi cho rằng, đàn bà là mẹ đẻ cuộc đời. Nếu cuộc đời mà không có người đàn bà th́ không c̣n ǵ nữa. Lúc tôi c̣n trẻ hơn bây giờ, đi đường thấy người đàn bà đẹp, tôi cứ chạy theo nh́n. Người ta quay lại hỏi tôi có phải Phạm Duy không th́ tôi đáp là có, chứ tôi không bao giờ đi khoe. T́nh yêu của tôi với người ta không phải lúc nào cũng là thứ t́nh yêu xác thịt mà yêu một cách hết sức tinh thần, cảm thông được cho nhau”. Tất nhiên ông chẳng dám khoe, nhưng khi vợ biết, ông cũng chẳng giấu diếm chuyện yêu của ḿnh - thứ t́nh cảm mà ông bông đùa - “nói theo cách nhảm nhí là ngoại t́nh”. Phạm Duy tự nhận, ông chẳng có lỗi ǵ, v́ ông chẳng bao giờ bỏ vợ đi theo người t́nh. “Nếu tôi không có t́nh yêu cụ thể là một người t́nh, tôi không sáng tác được nữa. Cứ bắt tôi dành hết t́nh cảm cho vợ, tôi không c̣n là nghệ sĩ nữa, tôi chỉ là người đi bán nước mắm thôi” - Phạm Duy bào chữa.
Phạm Duy bảo, anh biết ơn chính phủ v́ đă cấp phép biểu diễn cho các sáng tác và ủng hộ ông khi ông về Việt Nam.
Vợ ông - chị gái nữ ca sĩ Thái Thanh - cũng hiểu như vậy và để ông tự nhiên, luôn tự nhủ ḿnh bằng câu: “Cưới chồng nghệ sĩ th́ không nên ghen”. Hầu hết năm tháng cuộc đời, Phạm Duy như một cái kiềng ba chân. Sự nghiệp - vợ - người t́nh đều quan trọng như nhau. Hỏi ông có bao người t́nh, ông hồn nhiên: “Giời ơi, ai mà đếm được”. Người nhạc sĩ đa t́nh bảo, ông không sợ những người đàn bà của ḿnh thấy thiệt tḥi v́ “yêu nhau mà tính đến sự thiệt tḥi th́ làm ǵ c̣n t́nh yêu nữa”.
Cái hạnh phúc của những người t́nh Phạm Duy là h́nh bóng họ luôn phảng phất trong những sáng tác của ông. Một kỳ nữ từng viết tặng Phạm Duy đến 300 bài thơ và ông đáp t́nh bằng việc phổ nhạc dăm ba bài - bài nào cũng nổi tiếng. Trong số đó, Tôi đang mơ giấc mộng dài là bài mà Phạm Duy yêu thích nhất. Ngh́n trùng xa cách - gắn liền với tên tuổi Thái Thanh, là bài nói về t́nh cảm hai người khi phải chia xa. “Ngh́n trùng xa cách/ Đời đứt ngang rồi/ C̣n lời trăn trối/ Gửi đến cho người/ Ngh́n trùng xa cách người cuối chân trời/ Đường dài hạnh phúc/ Cầu chúc cho người”. Day dứt là thế, bi lụy là thế, nhưng khi có ngày tái ngộ, ḷng Phạm Duy đă đổi. Ông viết Chỉ chừng đó thôi như một cách tạ từ người cũ. “Yêu nhau, thương nhau đến đâu nhưng xa cách nhau như vậy th́ cũng thôi. Chừng một năm cũng đủ quên nhau rồi. Cuộc t́nh của tôi chấm dứt chứ không miên man dạng ảo vọng đâu. Nó hoàn toàn thực tế” - Phạm Duy lư giải.
Người phụ nữ gắn bó dài lâu với Phạm Duy có lẽ chỉ ḿnh vợ ông. Ông bảo, bà không may cưới phải người chồng là nghệ sĩ, nhiều cái phải chấp nhận bỏ qua v́ nếu không, cuộc sống gia đ́nh chẳng ly tán cũng thành địa ngục trần gian. Phạm Duy từng viết Chú Cuội, Chị Hằng và sau này là Bà mẹ Việt Nam để tri ân vợ. Với ông xưng tụng đàn bà Việt Nam tức là xưng tụng vợ ḿnh. Lúc bà mất đi, ông viết vào hồi kư: “Không có em, không bao giờ có Phạm Duy”.
Khi phóng viên đùa Phạm Duy rằng: “Victor Hugo năm 80 tuổi c̣n yêu cô 16, c̣n ông?” - Phạm Duy cười lớn: “Không, tôi chỉ là Victor Duy thôi, không ví với ông ấy được”.
Phạm Duy bây giờ đă vừa ḷng về mọi thứ, con cái đều trở thành những nghệ sĩ nhiều người mến mộ. Từng sống ở phương Tây nhiều năm, ông quư trọng tự do của các con: “Chúng đă trưởng thành cả rồi, tôi không bắt chúng theo tôi đâu”. Âm nhạc của ông, không c̣n lớp ca sĩ vàng như Thái Thanh nhưng đă xuất hiện nhiều giọng ca như Đức Tuấn, Khánh Linh - theo Phạm Duy đánh giá th́ “hát cũng tới lắm”. Người bạn chí cốt quen từ thủa đôi mươi là giáo sư Trần Văn Khê vẫn cùng ông chia sẻ niềm đam mê nghệ thuật. Sắp tới, Phạm Duy sẽ tổ chức đêm nhạc kỷ niệm ngày sinh nhật thứ 91 - một đêm nhạc mà ông gọi vui là “toàn tập Phạm Duy”. Trong đêm nhạc ấy, một ca sĩ đặc biệt từ hải ngoại sẽ về tham gia. Có thông tin, đó là Khánh Ly nhưng khi được hỏi, Phạm Duy chỉ cười đáp: “Tôi không dám nói là ai đâu nhé”.
Ong Gia nay co cau (LOAI QUY DU XUA CON RA DAI DUONG), Trong bai (1 NGAY 54,1 NGAY 75). nhung bay gio thang gia nay dang ve song , ca ca ngoi cai loai quy du . that la xau ho. VN co 2 thang gia TO DAU MA DAI , 1 thang die roi. con thang nay chac cung sap di theo dien doan tu voi HO chi minh , va CAO KY day.RAC RUOI
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
Phạm Duy: 'Không có người t́nh, tôi chỉ là anh hàng mắm'
