Một số bất thường ở bàn tay có thể phản ánh t́nh trạng suy yếu, mắc bệnh của gan nhưng ít người chú trọng.
Nhắc tới những dấu hiệu cảnh báo sức khỏe của gan, chúng ta thường nghĩ ngay tới: đau vùng gan, vàng da và/hoặc vàng mắt, hay nôn mửa, sụt cân, chán ăn… Nhưng v́ gan nắm giữ chức năng chống độc/giải độc, dự trữ, chuyển hóa, tạo mật… nên khi cơ quan này gặp vấn đề, nhiều bộ phận khác cũng có dấu hiệu bất thường. Bao gồm cả bàn tay dù ít ai để ư đến.
Nếu như phát hiện 4 bất thường này trên bàn tay, rất có thể là lời cảnh báo gan suy yếu hay mắc bệnh, cần đi khám sớm:
1. Móng tay khác lạ
Những bất thường cảnh báo vấn đề ở gan phổ biến nhất là màu sắc, h́nh dạng móng thay đổi, có sọc lạ ở móng.
Sọc lạ trên móng tay có thể là do các bệnh về gan như: suy gan, xơ gan (Ảnh minh họa)
T́nh trạng móng tay và cả phần đầu ngón tay tăng kích thước, móng cong lên và trở nên mềm hơn, thường gọi là ngón tay dùi trống. Chúng ta đều biết ngón tay dùi trống thường gặp ở người mắc bệnh lư tim, phổi nhưng cũng có thể là mắc bệnh gan. Thường là ở giai đoạn bệnh gan nghiêm trọng, phổ biến nhất là xơ gan măn tính hoặc ung thư gan (thường do rượu bia).
Hay óng tay h́nh th́a (koilonychia) với móng mềm hơn b́nh thường, h́nh dạng bị lơm xuống trông giống như cái th́a. Chỗ lơm thường đủ lớn để chứa một giọt nước. Đây là dấu hiệu của bệnh huyết sắc tố, một chứng rối loạn gan nghiêm trọng gây ra t́nh trạng hấp thụ sắt dư thừa từ thức ăn.
Ở người khỏe mạnh, móng tay sẽ có màu hồng nhạt. Móng ngày càng nhạt, thậm chí trắng bệch (hiện tượng "móng tay Terry") th́ có thể do xơ gan. Móng tay ngày càng vàng có thể là do viêm gan, làm rối loạn chuyển hóa bilirubin. Ngoài ra, các sọc ngang hoặc dọc trên móng tay cũng có thể là cảnh báo suy gan, xơ gan. Dẫn tới chức năng thải độc và điều tiết bị rối loạn.
2. Gân tay bất thường
Thông thường, chúng ta quen gọi những mạch máu - tĩnh mạch nông nằm dưới da tay là gân tay. Nó giúp đưa máu từ các cơ quan đến tim và lưu trữ máu, hỗ trợ điều ḥa nhiệt độ trên cơ thể người. Thường có màu xanh nhạt, ẩn dưới lớp da hoặc chỉ hơi nhô lên một chút trong trạng thái thả lỏng. Ở nam giới, nhất là những người tập luyện thể dục thể thao, làm công việc nặng nhọc th́ gân này có thể lộ rơ hơn.
Tuy nhiên, nếu thấy các gân này đột nhiên có những thay đổi như màu càng ngày càng đậm, kích thước trở lên lớn hơn rơ rệt, nổi rơ hơn trên da tay nhiều so với trước th́ nên đi khám sức khỏe. Nhất là khám gan, thận.
Các chuyên gia gan mật cho rằng người có lá gan kém thường nổi gân xanh trên mu bàn tay bất thường. Nguyên nhân là do hoạt động chuyển hóa của gan gặp vấn đề, khiến mạch máu trên tay bị bất thường. Trạng thái này thường liên quan tới bệnh xơ gan hoặc viêm gan nhiều nhất.
Y học cổ truyền th́ cho rằng gân tay nổi rơ bất thường là do bị nóng gan. Gan bị nóng dẫn đến khí gan ứ đọng, máu lưu thông kém, gây hiện tượng sưng tấy mạch máu, tĩnh mạch và ở một mức độ nhất định.
3. Ḷng bàn tay mẩn đỏ
Ḷng bàn tay người b́nh thường sẽ có màu trắng và hồng hào, c̣n người có gan yếu hay “gan xấu” th́ dễ mẩn đỏ. Khi gan bị tổn thương làm suy giảm chức năng gan, những mạch ở bàn tay người bệnh có xu hướng giăn nở nhiều hơn và dẫn đến ửng đỏ ḷng bàn tay.
Nguyên nhân là do sự giăn nở của những mạch máu nhỏ nhất trong cơ thể, được gọi là mao mạch. Màu sắc tăng hoặc giảm tùy theo mức độ nghiêm trọng của căn bệnh tiềm ẩn. Đây cũng chính là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh gan mạn tính, chẳng hạn như xơ gan, gan nhiễm mỡ hay ung thư gan.
Trong đó, bệnh xơ gan là phổ biến nhất. Thực tế lâm sàng cho thấy có tới gần 1/4 người mắc xơ gan bị ửng đỏ ḷng bàn tay, rơ nét nhất là ở trung tâm. C̣n bệnh gan nhiễm mỡ thường đỏ nhiều ở phía cổ tay. Ḷng bàn tay đỏ nhưng không thành từng mảng hay cả vùng mà bao gồm rất nhiều chấm nhỏ, vùng nhỏ đứt quăng th́ hay gặp hơn ở bệnh nhân viêm gan, ung thư gan.
Ḷng bàn tay đỏ do bệnh gan, gan yếu cũng có các đặc điểm khác đi kèm là da tay ấm hơn, ra nhiều mồ hôi. Nếu dùng lực để ấn xuống vùng đỏ sẽ không đau và da chuyển trắng nhưng sau đó thả tay, không tác động lực th́ da người bệnh sẽ trở về màu đỏ như cũ.
4. Ngứa tay, run tay khó hiểu
Nếu đột nhiên bị run tay mà không rơ lư do, nhất là run tay khi c̣n trẻ tuổi, run tay lặp lại thường xuyên th́ đừng chủ quan với bệnh gan.
Triệu chứng run tay này thật ra là những cơn co thắt được y học gọi là hội chứng năo gan (asterixis) - một triệu chứng thần kinh của bệnh gan măn tính gây run tay. Thường gặp nhất là bệnh xơ gan. Lâm sàng cho thấy có tới 70% người bị xơ gan có hội chứng năo gan. Do gan không thể lọc khiến độc tố ở trong máu và di chuyển đến năo. Từ đó làm suy giảm chức năng năo và gây ra các vấn đề kiểm soát vận động thần kinh ở bàn tay và cổ tay.
Ngoài ra, ngứa bàn tay bẩn thường cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo gan suy yếu hoặc mắc bệnh. Bởi khả năng lọc và đào thải độc tố ra khỏi cơ thể từ thức ăn và nước uống luôn được duy tŕ liên tục nhờ gan. Nhưng khi cơ thể tiếp nhận quá nhiều loại độc tố có thể khiến gan bị quá tải gây ra tổn thương và làm suy giảm chức năng gan. Những chất độc tồn dư trong cơ thể lâu ngày sẽ gây ra sẩn ngứa, mề đay.
